تقریبا هزاران سال است که اغلب مردان به دنبال یک درمان مطمئن و موثر برای ریزش مو هستند. در واقع قرن ها استفاده موضعی از انواع گیاهان، سرم‌ها و بخش‌هایی از بدن حیوانات روی پوست سر به امید بهبود طاسی با الگوی مردانه کافی نبوده است.
خوشبختانه امروزه داروی فیناستراید به یکی از محبوب‌ترین و موثرترین داروها برای مردانی که به‌دنبال جلوگیری از عارضه ریزش مو هستند، تبدیل شده است. همچنین یکی از معدود داروهای است که برای درمان قطعی آلوپسی آندروژنتیک (طاسی با الگوی مردانه) توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تایید شده است. فهمیدن دلیل این مسئله سخت نیست! چرا که ثابت شده است که مصرف فیناستراید به تنهایی، روند ریزش مو را متوقف می‌کند و رشد مو را در اکثر مردان، اغلب در عرض سه تا چهار ماه بهبود می‌بخشد.
داروی فیناستراید به شکل قرص طراحی شده است و لازم است فقط یکبار در روز مصرف شود. استفاده از آن آسان است و تحت نظارت یک پزشک متخصص می‌تواند روند طاسی با الگوی مردانه را بدون نیاز به انجام عمل‌های زیبایی پرهزینه (کاشت مو) متوقف کند.
اما آیا استفاده از داروی فیناستراید، با خطر بروز عوارض جانبی خاصی همراه است؟ می‌توان گفت، بله. مانند سایر داروها، فیناستراید نیز می‌تواند برای بدن عوارض جانبی داشته باشد. در ادامه به جزئیات بیشتری از عوارض قرص فیناستراید در مردان اشاره خواهیم کرد.
شایع‌ترین عوارض فیناستراید در مردان
در اصل فیناستراید (فینوسکار ۵) یک داروی خوراکی است که به‌عنوان مهارکننده آنزیم ۵ آلفا ردوکتاز می‌تواند باعث توقف تولید ماده دی هیدروتستوسترون (DHT) در بدن شود. دی هیدروتستوسترون یک هورمون جنسی مردانه است که می‌تواند به فولیکول‌های مو موجود در سر حمله کند و باعث کوچک شدن و تحلیل رفتن آن‌ها شود.
اگرچه جلوگیری از تبدیل هورمون تستوسترون به فرم فعال آن یعنی دی هیدروتستوسترون می‌تواند روند ریزش مو را متوقف کند، اما مصرف مداوم فیناستراید با عوارض جانبی ناخواسته‌ای همراه است. عوارض قرص فیناستراید در مردان عبارتند از:
- کاهش میل جنسی
- اختلال نعوظ (ED) و ناتوانی جنسی
- کاهش حجم مایع منی. برای این مورد حتما باید با پزشک مشورت کنید. زیرا ممکن است این عارضه مربوط به سرطان پروستات باشد.
- ژنیکوماستی (بزرگ شدن سینه) و افزایش تحریک‌پذیری و حساسیت سینه به لمس شدن
- مشکلات مربوط به انزال آقایان مانند انزال زودرس (PE)
عوارض جانبی نادر قرص فیناستراید
داروی فیناستراید ممکن است عوارض جانبی دیگری نیز در مردان ایجاد کند که کمتر شایع هستند. از این موارد می‌توان به افسردگی، احساس درد در بیضه‌ها، تغییرات در بافت و ظاهر سینه‌ها (به عنوان مثال، بزرگ شدن سینه مردان، بروز توده، درد یا خروج ترشحات از نوک سینه‌ها)، خارش پوست، بثورات پوستی، کهیر، تورم صورت و مشکل در تنفس یا بلع اشاره کرد.
اگر بعد از شروع مصرف این دارو هر یک از این عوارض جانبی را تجربه کردید، باید فوراً به پزشک گزارش دهید زیرا می‌تواند نشان‌دهنده بروز یک واکنش آلرژیک شدید باشد که در مواقعی تهدیدکننده زندگی است. به‌خصوص اگر باعث بروز شوک آنافیلاکسی شود.
اگر داروی فیناستراید را در دوز بالاتر از ۱ میلی‌گرم در روز که معمولاً برای درمان ریزش مو تجویز می‌شود مصرف کنید، ممکن است احتمال بروز این عوارض بیشتر شود. اگر در حین مصرف داروی فیناستراید هر یک از این عوارض جانبی را تجربه کردید، مهم است که در اسرع وقت با ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود صحبت کنید.
عوارض جانبی داروی فیناستراید تا چه حد شایع هستند؟
خوشبختانه، عوارض قرص فیناستراید در مردان چندان رایج نیستند. در طول آزمایش‌های بالینی انجام‌شده، تنها ۳.۸ درصد از مردانی که این دارو را مصرف می‌کردند، در مقایسه با ۲.۱ درصد از مردانی که دارونما مصرف می‌کردند، با عوارض جانبی خاصی مواجه شدند.
مطالعه دیگری نیز نشان داد که عوارض جانبی آن معمولاً با قطع مصرف دارو از بین می‌رود. در مردانی که به مصرف دارو ادامه دادند، احتمال بروز عوارض جانبی با گذشت زمان کاهش یافت و در افرادی که به مدت پنج سال فیناستراید مصرف می‌کردند، این احتمال به کمتر از ۰.۳ درصد رسید.
قبل از مصرف قرص فیناستراید باید به چه نکاتی توجه کرد؟
اگرچه کاهش اندک در حجم مایع منی ممکن است برای برخی از مردان بی‌اهمیت به نظر برسد، اما در مورد اختلال نعوظ ممکن است اینطور نباشد و مردان واکنش خوبی به آن نشان ندهند، حتی اگر با گذشت زمان این مشکل از بین برود. در موارد نادر، برخی از مردان عوارض جانبی را گزارش کرده‌اند که پس از قطع فیناستراید نیز باقی می‌مانند.
به‌همین‌دلیل مهم است که هنگام مصرف یک داروی جدید، تجزیه‌و‌تحلیل کلی روی مزایا و معایب آن داشته باشید. اگر وضعیت ریزش مو خود را واقعاً آزاردهنده می‌بینید و در مورد خطر کم عوارض جانبی این دارو روی ساختار جنسی بدن خود نگران نیستید، دریافت فیناستراید ممکن است انتخاب مناسبی برای شما باشد.
در مقابل، اگر در مورد وضعیت ریزش مو خود نگران هستید و در کنار آن ترجیح می‌دهید که حتی با خطر اندک عوارض جانبی مواجه نشوید، بهتر است از مصرف این دارو صرفنظر کنید. مطمئنا پزشک یا ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما می‌تواند داورها یا روش‌های درمانی دیگری را در اختیار شما قرار دهد و به هر سؤالی که ممکن است داشته باشید پاسخ دهد همچنین ما در مقاله ای طیف گسترده ای از بهترین قرص برای پرپشت شدن مو و درمان ریزش مو را معرفیدکرده ایم که می تواند به بهبود ریزش مو کمک کند.
نکته‌ای که هنگام سنجش مزایا و معایب داروی فیناستراید باید به آن توجه کنید این است که وقتی دی هیدروتستوسترون باعث مرگ و از بین رفتن فولیکول‌های مو می‌شود، روند احیای آن‌ها واقعا دشوار است. به‌همین‌دلیل هر چه زودتر اقدام کنید، احتمال موفقیت شما در خنثی کردن فرآیند طاسی و رشد مجدد برخی از موها بیشتر می‌شود.
روش های از بین بردن عوارض فیناستراید (فیناستراید ۵)
قابل ذکر است که همیشه پیشگیری و اجتناب از بروز عوارض جانبی داروها امکان‌پذیر نیست. اما می‌توان اقداماتی برای کاهش احتمال بروز عوارض قرص فیناستراید در مردان انجام داد.
ساده ترین مواردی که باید برای اجتناب از عوارض حانبی این دارو رعایت کنید، عبارتند از:
- همیشه این دارو را تحت نظر پزشک مصرف کنید.
- مصرف دوز روزانه آن را فراموش نکنید یا از مصرف بیش‌ازحد دوز تجویزشده پرهیز کنید.
- دارو تجویزشده خود را به طور مداوم طبق دستور پزشک مصرف کنید.
- صبر داشته باشید؛ زیرا برخی از این عوارض ممکن است موقتی باشند و با گذشت زمان برطرف شوند.
- قرص فیناستراید را شب ها مصرف کنید. این کار کمک می کند که عوارض جانبی آن را در طول روز کمتر حس کنید.
- فیناستراید را همراه با غذا مصرف کنید تا شدت عوارض آن را کاهش دهید.
- اگر از برند تجاری فیناستراید که پروپشیا نام دارد استفاده می کنید، شاید بهتر باشد از فرم ژنریک این دارو استفاده کنید تا عوارض کمتری تجربه کنید.
نکاتی برای اثرگذاری بیشتر فیناستراید و کاهش عوارض آن
مراقبت های زیر به کنترل عوارض در فیناستراید ۵ کمک میکنند:
1_ رژیم غذایی سالم داشته باشید
با داشتن یک رژیم غذایی سالم از شدت عوارض جانبی مرتبط با فیناستراید بکاهید. باید از مصرف غذاهای پرچرب خودداری کنید. کاهش میزان چربی در رژیم غذایی به کاهش شدت عوارض کمک می کند.
2_ مصرف زینک را بالا ببرید
زینک یا روی، یک ماده معدنی ضروری است که برای رشد مو مهم است. اگر بعد از مصرف فیناستراید عوارض جانبی تجربه کردید، بهتر است از غذاهای غنی از روی یا مکمل های آن استفاده کنید.
3_ از گرما یا سرمای شدید اجتناب کنید
اگر فیناستراید را برای درمان ریزش مو مصرف می کنید، باید از قرار گرفتن در محیطی با سرما یا گرمای شدید خودداری کنید زیرا ممکن است تأثیر منفی بر اثربخشی فیناستراید داشته باشد.
4_ به طور منظم ورزش کنید
با ورزش منظم و پیروی از یک رژیم غذایی سالم، شدت عوارض جانبی فیناستراید را کاهش دهید.
5_ بعد از مصرف فیناستراید از مرکبات دوری کنید
هنگام مصرف فیناستراید باید از مصرف میوه هایی مانند گریپ فروت و پرتقال یا سویا خودداری کنید. این میوه ها حاوی ماده شیمیایی به نام فورانوکومارین هستند. فورانوکومارین می تواند اثربخشی فیناستراید را خنثی کند.
6_ کمتر کافئین مصرف کنید
اگر فیناستراید را برای ریزش مو مصرف می کنید، باید از مصرف کافئین خودداری کنید. کافئین ممکن است سطح DHT را در بدن شما افزایش دهد. از آنجایی که DHT می تواند باعث ریزش مو شود، این احتمال وجود دارد که اثر بخشی فیناستراید را کاهش دهد.
دکتر نابت تاجمیر ریاحی متخصص پوست و مو در تهران
