گاهی ریزش مو فقط برای سر اتفاق میافتد و گاهی هم شامل کل موهای بدن میشود. علت ریزش مو هم میتواند ارثی باشد و هم ممکن است به دلیل تغییر هورمون، بیماری، مصرف دارو یا شرایط خاص پزشکی اتفاق بیفتد. ریزش مو ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد ولی معمولاً در مردان رایجتر است.
اگر ریزش مو بیش از حد ادامه پیدا کند موجب کچل شدن فرد میشود. یکی از رایجترین علت ریزش مو و کچلی در نتیجه کهولت سن است که در آن افراد بهدلایل ارثی بعد از مدتی موهای سرشان را از دست میدهند. بعضی از افراد ترجیح میدهند این دوره ریزش را طی کنند و آن را از کسی مخفی نمیکنند ولی برخی دیگر، مرتب آن را با کلاه، روسری، مدلموهای خاص یا مواد آرایشی پنهان میکنند.
بعضی از افراد هم به محض مشاهده این اتفاق راهحلهای پیشگیرانه اتخاذ میکنند تا موهایشان بیش از آن نریزد و موهای ریختهشده دوباره رشد کنند. قبل از اینکه به درمان ریزش مو بپردازید با پزشکتان صحبت کنید تا ببینید علت ریزش مو چه بوده و چه گزینههای درمانی برای برطرف کردن آن میتوانید استفاده کنید.
انواع ریزش موی سر
برای ریزش موی سر ۴ نوع دسته بندی اصلی داریم که در ادامه به آن می پردازیم:
طاسی با الگوی مردانه
در ریزش مو با الگوی مردانه که رایج ترین مدل ریزش است، فرد دچار کم پشت شدن و ریزش در ناحیه میانی سر از پیشانی تا پشت سر می شود. این الگوی ریزش مو در نژادهای مختلف فراوانی یکسانی دارد و عامل اصلی آن ژنتیک است. ولی می توان با استفاده از درمان های دارویی، تزریق فیلر مو، مزوتراپی مو و پی آر پی مو از پیشرفت آن جلوگیری کرد.
نام علمی این الگوی ریزش مو و کچل شدن در آقایان آلوپسی آندروژنتیک، یک ویژگی ارثی است که از پدر و مادر به فرزند منتقل می شود. این موضوع بیش از نیمی از آقایان بالای پنجاه سال را تحت تاثیر خود قرار می دهد. آلوپسی آندروژنیک در صورت تشخیص به موقع با درمان های دارویی قابل کنترل است. در موارد نادری این بیماری در زنان نیز دیده می شود.
طاسی با الگوی زنانه
دومین مدل رایج طاسی، ریزش مو با الگوی زنانه است.
در این مدل از طاسی که عموما در خانم ها رخ می دهد، تار های مو شروع به نازک شدن می کنند.
این بیماری نیز در صورت تشخیص به موقع، می تواند کنترل شود و حتی روند آن معکوس شود.
ریزش موی نامرتب یا طاسی منطقهای
این نوع از ریزش که عموما به علت حساسیت های شیمیایی و یا بر اثر استرس به وجود می آید.
ریزش موی سکه ای یکی از زیر مجموعه های این دسته است که برای آقایان با فشار کاری بالا و استرس بیشتر رخ می دهد.
این نوع از ریختن مو محدود به سر نیست و می تواند در ریش ها و دیگر نواحی بدن نیز اتفاق بیفتد.
ریزش موی کششی
این مدل از ریزش مو معمولا به علت بستن طولانی مدت مو و یا بر اثر وزن زیاد موها و یا استفاده از یک فرق به طور مداوم پیش می آید.
این پدیده هم در صورت تشخیص به موقع توسط پزشک، با اصلاح رفتار با مو و درمان های دارویی، مزوتراپی مو و پی آر پی مو و تزریق فیلر مو قابل درمان است.
علت ریزش مو چیست؟
ریزش مقدار مشخصی از مو هر روز امری طبیعی است. افراد معمولاً هر روز تا ۱۰۰ تار موی خود را از دست می دهند. اگر فردی متوجه شود که بیش از حد معمول دچار ریزش می شود، ممکن است یک بیماری زمینه ای داشته باشد. در این صورت، آنها باید به پزشک مراجعه کنند و در مورد بهترین گزینه های درمانی مشاوره بگیرند.
در بسیاری از موارد، هنگامی که پزشک بیماری زمینه ای را درمان کرد ، موی فرد به حالت طبیعی خود برمی گردد. همه ما به طور متوسط روزانه صدتا از تارهای مویمان را از دست میدهیم. این ریزش چندان چشمگیر نیست و باعث کمپشت شدن موها نمیشود زیرا همین میزان تار مو بهطور همزمان در حال رشد هستند و بعد از مدتی جایگزین موهای از دست رفته میشوند.
کچلی زمانی اتفاق میافتد که فرایند رویش دچار تداخل شده یا میزان ریزش و رویش مو او همخوانی نداشته باشد؛ یا اینکه براثر حادثهای، قسمتی از کف سر زخم شده باشد و بافت همبند زخم به فولیکول مو آسیب زده باشد. علت ریزش مو معمولاً مختلف است و میتواند باعث درد ریشه مو نیز شود. ریزش مو معمولاً به یک یا چند مورد از عوامل زیر مربوط میشود:
ژنتیک از جمله علت ریزش مو
رایجترین نوع ریزش مو، ریزش موی ارثی است که به آن (بسته به اینکه فرد مبتلا خانم باشد یا آقا) کچلی زنانه یا کچلی مردانه هم گفته میشود. این نوه کچلی معمولاً بهمرور و با الگوهای از پیشتعیین شده اتفاق میافتد که در خانمها بهصورت کمپشت شدن موها و در آقایان با عقب رفت خط پیشانی مشاهده میشود.
شرایط پزشکی خاص یا تغییرات هورمونی
شرایط پزشکی زیادی هستند که می توانند علت ریزش مو به صورت موقت یا دائمی مو باشند؛ از جمله آنها میتوان به تغییرات هورمونی در زمان بارداری، زایمان، یائسگی و مشکلات تیروئیدی اشاره کرد. شرایط زیر می توانند منجر به ریزش مو در افراد شوند:
- دیابت
- لوپوس
- لیچن پلانوس
- سارکوئیدوز
- پسوریازیس پوست سر
- آلوپسی آراتا
- مشکل تیروئید
- کمبود آهن
- تریکوتیلومانیا
- بیماری سلیاک
- سفلیس
اگر هر کدام از این مشکلات را دارید و یا علائم خاصی در کنار ریزش موی خود دارید، حتما یک جلسه معاینه با پزشک خود رزرو کنید تا درمان مورد نیاز را دریافت نمایید. با بهبود شرایط بدنی و مشکلات بدن، پروسه ریزش مو نیز متوقف خواهد شد.
دارو یا مکملهای دارویی
ریختن و نازک شدن مو میتواند از عوارض جانبی بعضی داروها (از حمله داروهای مربوط به سرطان، آرتروز، افسردگی، بیماریهای قلبی، نقرس و فشار خون بالا) هم باشد. از جمله این دارو ها و روش های درمانی می توان موارد زیر را معرفی کرد:
- شیمی درمانی و درمان های بر پایه تشعشعات
- رقیق کننده های خون
- داروهای درمان افسردگی
- داروهایی که برای درمان فشار خون بالا مورد استفاده قرار گرفته می شوند
- دارو های قلب
- داروهای درمان نقرس
- ایزوترتینوئین ( Accutane) ، برای درمان آکنه و جوش
فراموش نکنید: اگر نگران ریزش موی خود هستید، مصرف داروها را بلافاصله متوقف نکنید. به پزشک خود مراجعه کنید تا بهترین گزینه ها را پیش رویتان بگذارد. باید تا پایان دوره درمانی خود منتظر بمانید. در بیشتر موارد، پس از اتمام پروسه درمانی، دوباره رشد موها آغاز می شود.
مدل موهای خاص
علت ریزش مو میتواند یم مدل موی خاص داشته باشد. بعضی از آرایشهای مو یا مدلموهای فانتزی که باعث کشیدن بیش از حد موهای سر میشوند (مثل بافتهای آفریقایی و دم اسبی)، نوعی ریزش مو به نام ریزش موی کششی برای فرد ایجاد میکنند.
گاهی استفاده از روغن داغ برای ماساژ سر هم به فولیکولهای مو آسیب می زند و باعث تورم پوست سر و ریزش موی فرد میشود. اگر در این شرایط کف سر زخم شود، ممکن است جلوی ترمیم فولیکول مو را بگیرد و ریزش مو دائمی شود.
شوک و استرس
استرس معمولا مهم ترین علت ریزش مو است. بعضی از افراد تا چند ماه بعد از شوکهای فیزیکی یا احساسی دچار ریزش مو میشوند که این نوع ریزش مو موقتی است.
ریزش مو در اثر شیمی درمانی و سرطان
اگر شیمی درمانی می کنید، در عرض چند هفته از شروع درمان، تمام (یا بیشتر) موهای خود را از دست می دهید. استفاده از کلاه خنک کننده قبل، در حین و بعد از هر جلسه شیمی درمانی ممکن است به جلوگیری از ریزش مو کمک کند.
عفونت پوست سر یکی از دلایل اصلی ریزش مو
عفونت پوست سر می تواند منجر به ایجاد پوسته پوستی و گاهی اوقات ملتهب شدن پوست سر شما شود. ممکن است ببینید که به نظر می رسد نقاط کوچک سیاه روی پوست سر شماست. اینها در واقع ساقه های مو هستند. بعضی از افراد دچار لکه بینی می شوند.
-تیروئید
اختلال در تیروئید نیز می تواند علت ریزش مو باشد. اگر از نظر تیروئید مشکلی دارید ، ممکن است شاهد کم پشتی موها باشید. برخی از افراد هنگام مسواک زدن متوجه می شوند که موهایشان به صورت دسته ای خارج می شود.
-قرص های جلوگیری از بارداری
برخی از خانم ها ممکن است هنگام استفاده از قرص های ضد بارداری دچار ریزش مو شوند. برخی دیگر نیز ممکن است چند هفته یا چند ماه پس از قطع مصرف دچار ریزش مو شوند. اگر از قرص های جلوگیری از بارداری استفاده می کنید، می توانید قرص های با شاخص آندروژن پایین انتخاب کنید. این قرص ها ممکن است کمتر باعث ریزش مو شوند.
-کمبود چه ویتامینی باعث ریزش مو می شود؟
کمبود بیوتین، آهن، پروتئین یا روی می تواند باعث ریزش مو شود.
علت ریزش مو از وسط سر
علت خالی شدن موی وسط سر چیست؟ ریزش مو از فرق سر دلایل مختلفی دارد که برای زنان و مردان متفاوت است. به همین دلیل این مسئله را به صورت جداگانه برای زنان و مردان بررسی می کنیم.
علت ریزش مو وسط سر در زنان
ریزش مو وسط سر به الگوی ریزش موی زنانه نیز معروف است. زیرا در زنان اغلب ریزش مو از فرق سر رخ می دهد. در حالی که علت بیولوژیکی این مشکل ناشناخته است، ریزش مو وسط سر در زنان دارای اضافه وزن زیاد، فشار خون بالا و مقاومت به انسولین (پیش دیابت) شایع تر است. داروها و استرس نیز می توانند عامل مهمی برای این موضوع باشند.
عواملی مانند کم کاری یا پرکاری تیروئید، کمبود آهن، اضطراب، سندروم تخمدان پلی کیستیک و داروهایی مانند بتابلاکرها که برای کاهش فشار خون مصرف می شوند و یا داروهای ضد افسردگی، ممکن است باعث ریزش مو وسط سر در زنان شوند.
علت ریزش موی وسط سر در مردان
مشخصه ریزش مو با الگوی مردانه، از وسط و جلوی سر است که توسط ژنتیک و تا حدی توسط سطوح بالای هورمون جنسی مردانه به نام دی هیدروتستوسترون (DHT) اتفاق می افتد. روند ریزش مو مردان در دوران بلوغ آغاز می شود، زمانی که رشد جمجمه و عضلات پیشانی و گردن اتفاق می افتد.
هرچه DHT بیشتر باشد، این ماهیچه ها بیشتر منقبض می شوند که باعث التهاب شده و DHT بیشتری وارد بدن می کند. با گذشت زمان، DHT بافت پوست سر را ضخیم میکند و رسیدن خون و مواد مغذی به فولیکولهای موی سر را محدود میکند. در نتیجه فولیکولهای موهای وسط سر ضعیف تر شده و در نهایت ناپدید میشوند. این در حالی است که فولیکولهای مو های کناره سر تا حد زیادی بیتأثیر میمانند.
علت خالی شدن موی جلوی سر
یکی از علل شایع ریزش موی جلوی سر کشیدن این موها با مدل های مختلف مو مانند دم اسبی است. اگر زمان زیادی موهای خود را محکم ببندید، به خالی شدن موهای جلو سر خود کمک کرده اید. این مسئله هم در مورد زنان و هم مردان صدق می کند.
همانطور که پیشتر نیز توضیح دادیم، به نظر می رسد که خالی شدن موی جلوی سر در مردان یک ویژگی ارثی است و فولیکول های مو توسط هورمون های مردانه ضعیف می شوند. مردانی که سابقه ریزش مو در خانواده خود دارند بیشتر احتمال دارد موهای خود را از دست بدهند.
تغییرات هورمونی نیز ممکن است باعث خای شدن موی جلوی سر در زنان شود، اگرچه نقش هورمون ها در ریزش موی زنانه کمتر از ریزش موی مردانه است. برای مثال، یائسگی می تواند منجر به نازک شدن موها شود، اما موهای جلوی سر همیشه به دلیل یائسگی نمی ریزند.
یکی از روش های موثر برای جلوگیری از خالی شدن موی جلوی سر و تقویت موهای این بخش پی آر پی مو میباشد.
علت ریزش موهای پشت سر
علت ریزش موی پشت سر در زنان
چندین دلیل بالقوه برای ریزش موی پشت سر در زنان وجود دارد. اینکه ریزش مو چگونه اتفاق میافتد، سرنخهایی را در مورد علت ریزش مو ارائه میدهد. به طور کلی ریزش موهای پشت سر در زنان می تواند ناشی از علل زیر باشد:
- آلوپسی آندروژنتیک
- آلوپسی آرئاتا
- تلوژن افلوویوم
البته اینها تنها دلایلی نیستند که باعث ریزش موی پشت سر در زنان می شوند. برخی از داروها، بیماری ها و حتی مدل های مو نیز می توانند باعث ریزش مو در این ناحیه شوند.
علت ریزش موی پشت سر در مردان
طبق الگویی که ریزش مو در مردان دارد، به ندرت ریزش مو در پشت سر اتفاق می افتد. عواملی می توانند باعث ریزش موی پشت سر در مردان شوند، آلوپسی آرئارتا، آلوپسی کششی و تریکوتیلومانیا می باشند.
علت ناگهانی ریزش مو
گاهی موی بعضی از افراد به دلیل نوعی شوک احساسی یا فیزیکی بهصورت ناگهانی ریزش پیدا میکند. در چنین شرایطی، هنگام شانه کردن، شستن موها یا حتی پس از دست کشیدن داخل سر، موها دستهدسته از کف سر جدا میشوند و میریزند. این نوع ریختن موها، معمولاً رفته رفته از تراکم مو کم میکند ولی باعث ایجاد کچلیهای منطقهای نمیشود.
علت ریزش موی دست و پا چیست؟
بعضی عوامل هستند که باعث ریزش موی بدن مخصوصا دست و پا می شوند. ین عوامل عبارتند از:
- مشکلات پوستی مانند اگزما، پسوریازیس، عفونت های پوستی و ...
- تزریق استروئید ها
- پرکاری تیروئید ، کم کاری تیروئید و اختلالات غده هیپوفیز
- داروهای فشار خون بالا یا کلسترول، داروهای درمان بیماری هایی مانند بیماری پارکینسون و آرتریت، داروهای ضد انعقاد خون و داروهای شیمی درمانی
- سبک زندگی، استرس شدید جسمی، روحی یا عاطفی و رژیم غذایی فاقد ویتامین ها، مواد معدنی و مواد مغذی خاص مانند آهن
علائم ریزش مو چه هستند؟
علت ریزش مو هر چه که باشد، میتواند به روشهای مختلفی اتفاق بیفتد. گاهی طاسی بهصورت ناگهانی و گاهی با ریزش تدریجی موها رخ میدهد؛ گاهی فرد فقط موهای سرش را از دست میدهد و گاهی این عارضه برای کل موهای بدن او اتفاق می افتد. بعضی از انواع ریختن مو موقتی هستند و برخی دائمی هستند. در زیر به نشانههای ریزش مو اشاره میکنیم
کمشدن تدریجی تراکم مو سر
این مدل رایجترین نوع ریزش موهاست که هم برای زنان و هم برای مردان (در هر سنی که باشند) اتفاق میافتد. در مردان موها معمولاً از قسمت پیشانی شروع به ریختن میکنند و خط پیشانیشان را به شکل حرف M انگلیسی درمیآورند. در زنان معمولاً خط پیشانیشان تغییری نمیکند ولی در وسط موی سرشان فاصله میافتد.
ریزش موی سکه ای و کچلیهای پراکنده
بعضی از افراد در قسمتهایی از سرشان نقاط دایرهای شکلی را مشاهده میکنند که به اندازه سکه بوده و همه تارهای موی درون آن ناحیه ریخته است.
این نوع از کچلی معمولاً برای موی سر اتفاق میافتد اما گاهی در ریش یا ابروی افراد هم دیده میشود. در بعضی موارد، فرد قبل از ریزش آن قسمت از مو احساس خارش یا درد میکند.
ریزش تمام موهای بدن
بعضی از بیماریها یا فرایندهای درمانی (مثل شیمیدرمانی برای سرطان) باعث ریزش تمام موهای بدن میشوند. در این شرایط موها معمولاً دوباره از نو رشد میکنند.
ریزش موی منطقه ای پیشرونده
این حالت معمولاً یکی از علائم کچلی قارچی به حساب میآید و ممکن است با قرمزی، تورم، شکنندگی موها و گاهی خونریزی در آن ناحیه همراه باشد.
عوامل تشدید ریزش مو
عواملی هستند که احتمال ریزش مو را در افراد بیشتر میکنند. در زیر به چند مورد از آنها اشاره کردهایم.
- سابقه کچلی در خانواده پدری یا مادری
- کاهش بیشاز حد وزن
- بعضی از شرایط خاص پزشکی مثل دیابت و لوپوس
- استرس
- رژیم غذایی نامناسب
- افزایش سن
چگونه از ریزش مو جلوگیری کنم؟
بیشتر کچلیها به دلیل عوامل ژنتیکی یا ارثی اتفاق میافتند و خود را بهصورت طاسی مردانه یا طاسی زنانه نشان میدهند. این نوع طاسی قابل جلوگیری نیست.
فارغ از اینکه علت ریزش مو چیست، برای جلوگیری از ریزش موی خود میتوانید نکات زیر را انجام دهید:
- از مدلموهایی مثل بافت، مدل گوجهای یا دماسبی پرهیز کنید.
- از پیچاندن، کشیدن یا مالیدن موها خودداری کنید.
- هنگام شستشو و شانه کردن موها بهنرمی با آنها رفتار کنید. اگر از شانهای استفاده کنید که فاصله بین دندانههایش زیاد باشد، احتمال کنده شدن و ریختن موهایتان کمتر میشود.
- از وسایل آسیبزننده مثل بابیلیس، اتوی مو، روغن داغ، مواد یا مدلموهای دائمی استفاده نکنید.
- از داروها و مکملهایی که ممکن است باعث ریزش مو شوند پرهیز کنید.
- از موهایتان دربرابر تابش شدید آفتاب و منابع دیگر اشعه ماورای بنفش محافظت کنید.
- سیگار نکشید. برخی از مطالعات نشان دادهاند بین کچلی و مصرف سیگار در مردان ارتباط وجود دارد.
- اگر تحت شیمی درمانی هستید، از پزشکتان درخواست کلاه خنککننده بکنید. این کلاه احتمال از دست دادن موها هنگام شیمی درمانی را کمتر میکند.
درمان ریزش مو
روش درمانی، بستگی به علت ریزش مو دارد. همیشه نمی توان با ریزش موی ناشی از بالا رفتن سن و سال مقابله کرد، اما خوشبختانه روشهای مختلفی برای درمان ریزش مو و جلوگیری از آن وجود دارند که به کاهش سرعت روند ریزش مو و حتی رشد مجدد موها کمک میکنند.
دکتر نابت تاجمیر ریاحی متخصص پوست و مو