ریزش مو انواع و دلایل مختلفی دارد. ریزش موی ارثی که در افراد یک خانواده دیده می شود بسیار رایج می باشد. از آنجایی که این نوع ریزش مو دغدغه بسیاری از افراد به خصوص آقایان است، در این مقاله به عوامل و روش های جلوگیری و درمان ریزش مو ارثی می پردازیم.
ریزش موی ارثی یا ژنتیکی چیست؟
ریزش موی ارثی شایع ترین علت ریزش مو می باشد. طاسی ژنتیکی یا طاسی با الگوی مردانه یک بیماری نیست؛ بلکه نوعی مکانیسم طبیعی بدن است که به دلیل ترکیب عواملی مثل ژنتیک، هورمون ها و افزایش سن رخ می دهد.
تقریباً تمامی زنان و مردان با افزایش سن دچار ریزش یا نازک شدن موها می شوند. اما این وضعیت در ۴۰% افراد شدید تر بوده و به وضوح قابل مشاهده است. ریزش مو معمولاً در سنین ۲۰ تا ۴۰ سالگی آغاز می گردد. طاسی ژنتیکی در مردان با نام «طاسی با الگوی مردانه» یا «آلوپسی آندروژنیک» شناخته می شود. ریزش مو در زنان معمولاً پس از یائسگی (به دلیل کاهش میزان هورمون استروژن در دوره‌ی یائسگی) بسیار مشهود می باشد.
چرخه ی طبیعی رشد مو با تغییر سطح هورمون مردانه (تستسترون) دچار تغییر می شود. به عبارت دیگر، کم شدن هورمون مردانه یا تستوسترون در افراد می تواند به تدریج موها را نازک تر و شکننده تر (یا به قول معروف کم پشت تر) کند. با گذشت زمان، این امر در صورت ادامه دار شدن به ریزش کلی مو در برخی نواحی پوست سر و طاسی می انجامد. در گذشته تصور می شد که طاسی از خانواده ی مادری به ارث می رشد؛ اما تحقیقات نشان داده است که این مشکل به ژن هر دو خانواده ی مادری و پدری بستگی دارد.
دلایل ریزش موی ارثی چیست؟
موهای شما نیز مانند پوست و ناخن هایتان، چرخه ی دقیقی را برای رشد طی می کنند. ریزش مو ممکن است در هر مرحله ای از چرخه ی رشد مو اتفاق بیفتد. چرخه ی رشد مو شامل ۳ مرحله می شود:
– فاز آناژن: این مرحله، ابتدایی ترین مرحله ی چرخه ی رشد مو است. در مرحله ی آناژن موهای سر شما به صورت مداوم در حال رشد هستند. در این مرحله موهای سر شما هر ماه حدود ۱ تا ۲ سانتی متر رشد می کند. معمولاً حدود ۹۰% موها در این فاز قرار دارند. مدت فاز آناژن معمولاً ۲ تا ۸ سال است.
– فاز کاتاژن: مرحله ی دوم چرخه ی رشد مو کاتاژن نام دارد. در این مرحله رشد مو متوقف می شود. همیشه حدود ۱ تا ۳ درصد موهای شما در این فاز قرار دارند. مدت زمان فاز آناژن معمولاً ۲ تا ۳ هفته می باشد.
– فاز تلوژن: تلوژن آخرین مرحله از چرخه ی رشد مو است. این فاز به مرحله استراحت مو نیز شناخته می شود. به طور عادی موها تا این مرحله رشد کرده و پس از توقف رشد، در انتظار ریزش هستند. مرحله ی تلوژن بین ۱ تا ۴ ماه طول می کشد. همیشه حدود ۱۰% موهای سر شما در فاز تلوژن قرار دارند.
موهای شما در پایان مرحله ی استراحت مو، شروع به ریزش می کنند و معمولاً موهای جدید در جای آنها شروع به رشد خواهد کرد. به بیانی دیگر، زمانی که یک تار می افتد، یک تار موی جدید از همان فولیکولی که زیر پوست سر شما قرار دارد خارج شده و جایگزین موی قبلی می شود.
ریزش موی ارثی در زنان و مردان معمولاً به دلیل عوامل ژنتیکی یا هورمونی رخ می دهد. این نوع ریزش مو که با نام آلوپسی آندروژنیک شناخته می شود، به میزان زیادی تحت تأثیر هورمون هایی به نام آندروژن قرار دارد. ریزش موی ارثی، زنان و مردان را درگیر می کند؛ زیرا هورمون های آندروژن در بدن هر دوی آنها وجود دارد؛ اما مقدار این هورمون در بدن زنان و مردان متفاوت می باشد.
اگر بستگان شما دچار ریزش مو شده اند، شما نیز در معرض خطر ریزش مو قرار دارید. ژنتیک شما روی موارد زیر تأثیر می گذارد:
- سن ریزش مو
- سرعت ریزش مو
- الگو و میزان ریزش مو/ طاسی
ریزش موی ارثی در مردان
ریزش موی ارثی در مردان یا طاسی با الگوی مردانه با افزایش سن بیشتر می شود. جمعیت زیادی در جهان با این مشکل دست و پنجه نرم می کنند. ۹۹% مردان مبتلا به ریزش مو دچار طاسی ارثی هستند و نیمی از این جمعیت تا سن ۵۰ سالگی دچار این مشکل می شوند. طاسی ارثی در افراد مختلف، با سرعت و شدت متفاوتی اتفاق می افتد.
ریزش مو شدید در مردان ممکن است در هر سنی پس از بلوغ رخ دهد؛ اما تقریباً از سن ۳۰ سالگی آغاز می شود. تحقیقات نشان داده است که سرعت و شدت ریزش مو به ژنی که فرد از والدین خود به ارث برده است بستگی دارد.
ژن های شما روی میزان حساسیت پوست سرتان به هورمونی به نام دی هیدروتستسترون (DHT) تأثیر می گذارد. دی هیدروتستسترون یکی از مشتقات تستسترون است. تستسترون توسط آنزیم ۵ آلفا ردوکتاز نوع ۲ به DHT تبدیل می شود. DHT با کاهش مدت زمان فاز رشد چرخه ی مو (فاز آناژن) و افزایش فاز استراحت (فاز تلوژن) باعث کوچک شدن فولیکول های مو شده و موها را نازک تر، کوتاه تر و کم پشت تر می کند. با گذشت زمان و ادامه دار شدن این مسأله، موها به طور کامل از بین می روند.
ریزش موی ارثی در زنان
ریزش موی ارثی در زنان تحت عنوان «طاسی با الگوی زنانه» شناخته می شود و علت آن به طور دقیق مشخص نیست. طاسی با الگوی زنانه ممکن است در هر سنی رخ دهد، اما در اغلب اوقات پس از یائسگی اتفاق می افتد. این مشکل معمولاً از سنین ۴۰ سالگی آغاز شده و پس از یائسگی شدت می گیرد.
حداقل یک چهارم زنان تا سن ۵۰ سالگی متوجه نازک شدن موی خود می شوند. برخی از تحقیقات نشان داده است که ریزش موی ارثی در زنان به عواملی مانند ژنتیک و هورمون های آندروژن مربوط می شود. اما این ارتباط به اندازه ی طاسی با الگوی مردانه نیست.
آلوپسی آندروژنی در مردان باعث طاسی های منطقه ای می شود؛ اما در زنان بیشتر با کاهش تراکم کلی موی سر (کم پشت شدن مو) و نازک شدن موها همراه است.
بیشتر بخوانید: بهترین قرص برای پرپشت شدن مو
روش های جلوگیری از ریزش مو ارثی
ریزش موی ارثی بخشی از ژنتیک شماست. با وجود اینکه معمولاً نمی توان از مشکلات ارثی پیشگیری کرد، اما شما با انجام چند روش می توانید به حفظ سلامت و استحکام موهای خود کمک کنید.
پروتئین کافی مصرف کنید
مو از نوعی پروتئین به نام کراتین ساخته شده است. این پروتئین در ناخن های دست و پای شما نیز وجود دارد. همچنین، مواد دیگری مثل کلسیم، مس، روی (زینک)، آهن و مقدار کمی چربی ساختار موی شما را تشکیل می دهند.
همه ی افراد با هر سنی باید برای سلامت موهایشان پروتئین کافی دریافت کنند. پروتئین در مواد غذایی مثل گوشت، مرغ، ماهی، تخم مرغ، پنیر، لوبیا، غلات و آجیل یافت می شود.
با موهای خود مهربان باشید
- از سفت بستن موهایتان خودداری کنید. مدل موهایی مثل دم اسبی و بافت ها به ریشه ی مو آسیب می رسانند.
- از پیچاندن، ساییدن و کشیدن موهایتان بپرهیزید.
- از محصولات مراقبت از موی عطری استفاده نکنید.
- مصرف محصولات حرارتی مثل اتو مو و سشوار را محدود کنید.
- از قرار گرفتن در معرض آفتاب به مدت طولانی خودداری کنید.
دکتر نابت تاجمیر ریاحی متخصص پوست و مو
