لکه های پیری نشان هایی هستند که معمولا پس از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور خورشید بر روی پوست ظاهر می شوند. این لکه ها مضر نبوده اما برخی افراد بنا بر دلایل زیبایی تمایل به رفع آن ها دارند.
علت بروز لکه های پیری چیست؟
لکه های پیری در نتیجه تولید بیش از حد ملانین در بدن به وجود می آیند. ملانین رنگدانه ای است که به پوست رنگ می دهد. هنگامی که پوست در معرض نور خورشید قرار می گیرد، بدن جهت محافظت از پوست در برابر اشعه های فرا بنفش خورشید ملانین بیشتری تولید می کند. هر چه ملانین تولیدی بیشتر باشد، رنگ پوست تیره تر می شود. لکه های پیری هنگامی پدیدار می شوند که ملانین های اضافی در پوست در کنار هم تجمع کنند.
علائم لکهای پیری
لکه های پیری معمولا در نواحی از پوست بروز می دهند که در معرض نور خورشید هستند. از جمله این نواحی می توان نمونه های زیر را نام برد:
- صورت
- پشت دست ها
- شانهها
- کمر
- بازوها
- روی پاها
لکه های پیری می توانند به صورت انفرادی یا دسته ای بروز دهند. این نشان ها از نظر اندازه متفاوت بوده و قطر آن ها بین ۰.۲ تا ۲ سانتی متر متغییر است. لکه های پیری با این که بیشتر در افراد دارای سن ۴۰ سال یا بیشتر بروز داده اما می توانند در افراد جوان تری پدیدار شوند که به طور متداول دچار سوختگی ناشی از نور آفتاب یا دستگاه های برنزه می شوند. این لکه ها می توانند بر روی پوست هر فردی شکل گرفته اما در افراد دارای پوست روشن تر به دلیل حساسیت بیشتر به نور خورشید رواج بیشتری دارند.
تشخیص لکهای پیری
پزشک می تواند لکه های پیری را از طریق معاینه دیداری تشخیص داده و در حین این فرایند از یک درماتوسکوپ نیز استفاده کند. درماتوسکوپ وسیله ای است که متخصصان سلامت برای بزرگ نمایی نواحی مختلف پوست از آن استفاده می کنند. در برخی موارد، تمایز لکه های پیری از ملانوما می تواند دشوار باشد. ملانوما نوعی سرطان است که در سلول های حاوی رنگدانه شکل می گیرد. در صورتی که پزشک از تشخیص خود مطمئن نباشد، انجام نمونه برداری از پوست را تجویز می کند. در این فرایند، قسمتی از پوست مبتلا برداشته شده و به آزمایشگاه فرستاده می شود تا تکنسین با انجام آزمایش های مختلف نوع زائده را مشخص کند.
درمان لکههای پیری
– پمادها و لوسیونها
محصولات سفید کننده زیادی برای پوست وجود دارند که سازنده مدعی ویژگی رفع لکه های پیری در آن ها است. بسیاری از این محصولات را می توان بدون نیاز به نسخه تهیه کرد. قبل از خرید هر نوع محصول باید توجه داشت که برخی عناصر موجود در آن ها ممکن است برای سلامت فرد مضر باشند. در صورت ترجیح بر استفاده از پماد یا لوسیون جهت رفع لکه های پیری، انجمن متخصصین پوست آمریکا مراجعه به یک متخصص پوست را توصیه می کند.
متخصص پوست می تواند محصولی را پیشنهاد دهد که لکه های پیری را بدون آسیب رساندن به سلامت فرد به طور موثری برطرف کند. ملاقات با متخصص پوست می تواند سبب صرفه جویی در زمان و پول نیز شود. پماد ها و لوسیون های سفید کننده پوست به قدری فراوان هستند که ممکن است انتخاب از بین آن ها دشوار باشد. در صورت نیاز به پماد های سفید کننده با قدرت تجویزی، متخصص پوست می تواند انواع متناسب با نیاز فرد را به او پیشنهاد دهد.
در یک مطالعه درباره مقایسه تاثیر گذاری درمان لیزری و پماد های تجویزی، محققان دریافتند که هر دوی این درمان ها لکه های پیری را به طور چشم گیری محو کردند.
– درمان لیزری
یک یا دو درمان لیزری می تواند لکه های پیری را به سرعت برطرف کرده و نتایج بلند مدت تری نسبت به درمان با پماد به بیمار هدیه دهد. امکان دارد، لیزر ها با برخی عوارض جانبی نیز همراه باشند که در استفاده از پماد ها وجود ندارند. از جمله این عوارض می توان دلمه بستن یا تیره تر شدن موقت لکه های پیری را نام برد. این عوارض جانبی به سرعت از بین خواهند رفت.
– کرایو تراپی (سرما درمانی)
کرایو تراپی یک درمان رایج برای رفع لکه های پیری است. در حین این فرایند، متخصص پوست به کمک سرما به سلول های لکه پیری آسیب می رساند.
مگام با التیام یافتن پوست، رنگ آن نیز روشن تر می شود. کرایو تراپی با این که ممکن است دردناک باشد اما نتایج سریعی به همراه دارد. پس از درمان امکان تجربه مقداری درد، تاول، تورم و قرمزی موقت وجود دارد. عوارض جانبی دائمی و احتمالی شامل تیرگی لکه پیری، روشن شدن پوست اطراف آن و ایجاد جای زخم می شوند. در صورتی که فرایند کرایو تراپی توسط یک متخصص پوست معتبر انجام شود، امکان بروز عوارض جانبی دائم نادر است.
– میکرودرم ابریژن
در حین فرایند میکرودرم ابریژن، متخصص پوست لکه های پوستی را صاف می کند. مطالعات نشان داده اند که این روش مخصوصا در بیمارانی که همزمان از لایه بردار شیمیایی استفاده می کنند می تواند نسبتا موثر باشد.
در یک مطالعه برخی بیماران به مدت ۱۶ هفته و هر ۲ هفته یک جلسه تحت فرایند میکرو درم ابریژن قرار گرفتند. در حدود ۴۰ درصد این بیماران رفع کامل لکه های پیری خود را تجربه کردند. بیمارانی که میکرو درم ابریژن و لایه برداری شیمیایی را به صورت همزمان دریافت کردند نتایج بهتری را گزارش دادند.
نیمی از این بیماران از بین رفتن کامل لکه های پیری را مشاهده کردند. پس از درمان میکرو درم ابریژن، امکان دارد قرمزی خفیفی مشاهده شود که معمولا پس از چند ساعت رفع می گردد. در مطالعه بالا بیماران به مدت ۳ تا ۴ روز پوسته ریزی را در نواحی درمان بیان داشتند.
– لایه برداری شیمیایی
این روش می تواند به طرز موثری لکه های پیری روی دست ها را درمان کند. در یک مطالعه که لایه برداری شیمیایی با کرایو تراپی مقایسه شد، محققان بیان کردند که ۴۷ درصد بیمارانی که لایه بردار شیمیایی دریافت کرده بودند ۵۰ درصد محو شدن لکه های پیری را گزارش دادند. با این که کرایو تراپی نتایج اندک بهتری برای بیماران به همراه داشت اما پوست پس از استفاده از روش لایه برداری شیمیایی زود تر التیام یافت.
درمان های خانگی
درمان های طبیعی نیز می توانند به محو شدن لکه های پیری کمک کنند. این درمان ها شامل موارد زیر هستند:
– آلوئه ورا
برخی تحقیقات بر روی حیوانات بیان کردند که اعمال روزانه آلوئه ورا به لکه های پیری می تواند این نشان ها را روشن تر کند.
– پیاز قرمز
نتایج یک مطالعه بیان داشت که پوست پیاز قرمز خشک می تواند لکه های پیری را روشن تر کند. به جای استفاده از این مورد افراد می توانند به دنبال پماد موضعی حاوی ماده آلیوم سیپا باشند.
– عصاره ارکیده
عصاره ارکیده می تواند در محو کردن لکه های پیری مفید باشد. این عصاره ها جزو اجزای تشکیل دهنده برخی محصولات مراقبت از پوست هستند.
دکتر نابت تاجمیر ریاحی؛ فوق تخصص پوست و مو در تهران