بیماری روزئولا یک مشکل ویروسی است که اکثراً کودکان بین ۶ ماه و دو سال را تحت تأثیر قرار می دهد. این بیماری به بیماری ششم، اگزانتوم سوبیتوم و روزئولا اینفانتوم نیز شناخته شده است.
این بیماری معمولاً با چند روز تب بالا خود را نشان می‌دهد و به محض پایین آمدن تب، بثورات پوستی متمایزی ظاهر می‌شوند.
دو ویروس شایع و مرتبط به نام ویروس هرپس نوع ۶ و نوع ۷ با هم می توانند موجب بیماری روزئولا شوند. این ویروس ها متعلق به خانواده ی مشابهی به نام ویروس های پیچیده هرپس (HSV) هستند، اما مانند HSV باعث ایجاد زخم‌های سرد یا عفونت های تبخال های تناسلی نمی‌شوند.
نشانه‌ها و علائم روزئولا
بسیاری از کودکان مبتلا به روزئولا به دنبال تب بالا به مدت حدود یک هفته، دچار یک بیماری تنفسی خفیف می شوند (اغلب بیشتر از °C 39.5). در طول این زمان، کودک ممکن است بهانه گیر و یا زودرنج باشد، به اندازه معمول غذا نخورد و ممکن است غدد لنفاوی در گردنش متورم شده باشند.
تب بالا اغلب به طور ناگهانی پایین می آید و تقریباً در همان زمان بثورات پوستی صاف و برجسته صورتی مایل به قرمز روی بدن ظاهر می شوند. نقطه های بثورات به هنگام لمس کردن سفید می شوند و ممکن است در اطراف آنها هاله روشنتری وجود داشته باشد.
این بثورات پوستی در اطراف گردن، صورت، بازوها و پاها پخش می‌شوند. این تب سریع می‌تواند در حدود ۱۰% تا ۱۵% از کودکان خردسالی که مبتلا به روزئولا هستند، منجر به تشنج تب دار (تشنج ناشی از تب شدید) شود. علائم تشنج تب دار شامل موارد زیر می باشند:
- از دست دادن هوشیاری
- ۲ تا ۳ دقیقه تکان خوردن یا فشرده شدن بازوها یا صورت
- عدم کنترل مثانه یا روده
آیا روزئولا قابل سرایت است؟
روزئولا مسری است. زمانی که کودک مبتلا به روزئولا حرف می‌زند، سرفه یا عطسه می‌کند، ذرات ریز را به درون هوایی که دیگران در آن نفس می‌کشند، می‌فرستد. این قطرات همچین می‌توانند روی سطوح بنشینند؛ اگر کودکان دیگری آن سطوح را لمس کنند و سپس به دهان یا بینی خود دست بزنند، آنها نیز مبتلا می‌شوند.
روزئولا ممکن است در طول مرحله تب مُسری باشد، اما زمانی که بثورات پوستی ظاهر می‌شوند قابل سرایت نیست.
پیش‌گیری از روزئولا
هیچ راه شناخته شده ای برای جلوگیری از روزئولا وجود ندارد. اما به این دلیل که به جای بزرگسالان کودکان خردسال را درگیر می کند، تصور می شود که یک دوره روزئولا ممکن است در برابر این بیماری مصونیت طولانی مدتی ایجاد کند. تکرار این بیماری ممکن است اتفاق بیفتد، اما اغلب به ندرت این اتفاق می افتد.
این بیماری چه مدت زمانی طول می کشد؟
تب روزئولا از ۳ تا ۷ هفته طول می کشد و به دنبال آن بثورات پوستی ممکن است از چند ساعت تا چند روز ماندگار باشند.
چگونه روزئولا تشخیص داده می‌شود؟
برای تشخیص این بیماری، پزشک سابقه پزشکی شما را درخواست خواهد کرد و شما را معاینه می کند. تشخیص روزئولا اغلب تا زمانی که تب فروکش کند و بثورات پوستی ظاهر شوند، قطعی نیست، بنابراین پزشک ممکن است آزمایش هایی را تجویز کند تا مطمئن شود که تب ناشی از نوع دیگری از عفونت نیست.
درمان روزئولا
روزئولا معمولاً نیاز به درمان پزشکی حرفه ای ندارد. بیشتر درمان آن روی پایین آوردن تب بالا متمرکز است. آنتی بیوتیک ها نمی توانند روزئولا را درمان کنند، چرا که ویروس ها (و نه باکتری ها) موجب این بیماری شده اند.
درمان خانگی روزئولا
استامینوفن (مانند تایلانول) یا ایبوپروفن (مانند ادویل یا موترین) می تواند به تسکین تب کمک کنند. هرگز به کودکی که دچار بیماری ویروسی شده آسپیرین ندهید، چرا که استفاده از آن در چنین مواردی همراه با سندرم ری می باشد که می تواند منجر به نارسایی کبد و مرگ شود.
در حالیکه برخی از والدین از حمام اسفنجی ولرم برای پایین آوردن تب استفاده می کنند، هیچ مدرکی برای عملی بودن این روش وجود ندارد. در حقیقت حمام های اسفنجی می توانند کودکان را ناراحت کنند. هرگز کودکان را با آب سرد یا یخی حمام نکنید و با الکل ماساژ ندهید.
برای جلوگیری از کم آبی ناشی از تب، کودک خود را تشویق کنید، مایعات شفاف مانند آب به همراه قالب یخ و پدیالیت (محلول خوراکی الکترولیت) بنوشد. شیر مادر و شیرخشک نیز می توانند به جلوگیری از کم آبی بدن کمک کنند.
زمان مراجعه به پزشک
اگر کودک شما بی حال است یا نمی تواند شیر بخورد یا چیزی بنوشد با پزشک تماس بگیرید. همچنین اگر کودک شما دچار تشنج شده ، فوراً با اورژانس تماس بگیرید.
دکتر نابت تاجمیر ریاحی، فوق تخصص پوست و مو در تهران
