نام دیگر خارش پوستی، کهیر است. کهیر می‌تواند باعث تغییر شکل و اندازه پوست شما شود و در هر قسمتی از آن ظاهر شود.
کهیر ممکن است خفیف یا شدید باشد و از چند دقیقه تا چند روز روی پوست بماند و علت خارش پوست باشد. احتمال دارد که کهیر، نشانه واکنش شدید حساسیتی بانام آنافیلاکسی باشد که نیازمند درمان آنی است. کهیری که تا ۶ هفته بماند، ممکن است به وضعیت مزمنی تبدیل شود که نیازمند درمانی طولانی‌مدت خواهد بود.
علت کهیر
واکنش دستگاه ایمنی بدن باعث کهیر زدن می‌شود. در زیر به محرک‌های متداولی اشاره شده:
– حساسیت‌های غذایی، مثلاً به آجیل، تخم‌مرغ یا صدف
– رنگ‌های خوراکی، مواد افزودنی و نگه‌دارنده‌ها
– حساسیت‌های دارویی، مثلاً به ایبوپروفن یا آنتی‌بیوتیک‌ها
– عفونت‌هایی همچون سرماخوردگی یا عفونت غدد لنفاوی
– حیوانات خانگی، گیاهان یا شیرابه
– استرس
چگونه علت کهیر را تشخیص دهیم؟
پزشک شما را معاینه کرده و درباره نشانه‌های بیماری پرسش‌هایی می‌کند. همچنین ممکن است از سابقه پزشکی خانوادگی‌تان، داروهایی که مصرف می‌کنید و غذاهایی که می‌خورید هم سؤال کند. درباره تمامِ آسیب‌ها و استرس‌ها و مواد حساسیت‌زایی که با آن‌ها در تماس بوده‌اید، با پزشک خود صحبت کنید. اگر در معرض محرکی بودید و پس از آن ورزش کردید و حساسیتتان (آنافیلاکسی) عود کرد، احتمالاً باید آزمایش‌های اضافه‌تری انجام دهید. این عارضه آنافیلاکسی ناشی از ورزش کردن نام دارد و ممکن است لازم باشد تا یکی از این آزمایش‌ها را انجام دهید:
آزمایش پوست
برای این است که ببینیم پوست شما چگونه به محرک‌های احتمالی واکنش نشان می‌دهد. پزشک شما مقداری از محرک را داخل پوستتان می‌گذارد و آن قسمت را با پارچه می‌پوشاند تا به مدت ۲ روز بماند. سپس برای دیدن هر واکنشی، پوست را بررسی می‌کند.
آزمایش چالشی
که در آن مقدار زیادی از چیزی که باعث کهیر زدنتان می‌شود، به شما می‌دهند و پزشک منتظر واکنش می‌ماند.
درمان کهیر
گاهی اوقات، کهیر بی‌هیچ درمانی از بین می‌رود. کهیرهای مزمن را باید با بیش از یک دارو، درمان کرد. در ادامه داروهای مرسوم درمان کهیر آمده‌اند:
آنتی‌هیستامین‌ها
نشانه‌های خفیف بیماری مثل خارش و قرمزی را کاهش می‌دهند.
استروئید‌ها
قرمزی، درد و تورم پوست را کم می‌کنند.
اپی‌نفرین
که در درمان واکنش‌های شدید حساسیتی همچون آنافیلاکسی کاربرد دارد.
در بروز نشانه‌ها و علائم آنافیلاکسی، چه اقداماتی باید کرد؟
- فوراً در عضله ران بیرونی‌تان، یک واحد اپی‌نفرین تزریق کنید.
- آمپول را در همان‌جا نگه‌دارید. احتمالاً پزشک به شما توصیه می‌کند تا پیش از آنکه سرنگ را بیرون بکشید، آن را تا ۱۰ ثانیه در عضله نگه‌دارید. این کار برای این است که مطمئن شوید همه اپی‌نفرین تزریق شده.
- با اورژانس تماس بگیرید و به بیمارستان بروید، حتی اگر آمپول زدن، علائم بیماری را بهبود بخشید. خودتان رانندگی نکنید و سرنگ اپی‌نفرین را هم همراه خود ببرید.
اگر در معرضِ خطر آنافیلاکسی هستم چه اقدامات احتیاطی باید انجام دهم ؟
در همه مواقع ۲ سرنگ اپی‌نفرین همراه‌تان داشته باشید
به دلیل این‌که اپی‌نفرین فقط تا ۲۰ دقیقه مؤثر است و ممکن است علائم بازهم ظاهر شوند،سرنگِ دومی هم داشته باشید. پزشک یا پرستار می‌تواند به شما و خانواده‌تان طرز آمپول زدن را نشان دهد. هرماه تاریخ انقضای دارو را بررسی کنید و پیش از آنکه منقضی شود، آن را جایگزین کنید.
یک برنامهٔ اقدام تنظیم کنید.
پزشک می‌تواند به شما کمک کند تا برنامه‌ای تنظیم کنید که در آن حساسیتتان را توضیح داده‌اید همچنین برنامه اضطراری دیگری بنویسید که درمان این واکنش را توضیح می‌دهد. این برنامه می‌گوید که اگر علائم برگشتند یا بعد از اولین تزریق بهبود نیافتند، چه زمانی تزریق دوم انجام شود. رونوشتی از برنامه اقدام و دستورالعمل‌های اورژانسی خود به خانواده، کارکنان محل کار یا مدرسه و پرستار روزانه‌تان بدهید. به آن‌ها آموزش دهید که چگونه به شما آمپول بزنند.
وقتی ورزش می‌کنید مراقب باشید
اگر آنافیلاکسی ناشی از ورزش کردن دارید، به‌محض غذا خوردن ورزش نکنید. اگر نشانه یا اثراتی از آنافیلاکسی مشاهده کردید، فوراً ورزش کردن را متوقف کنید. ممکن است در ابتدا احساس خستگی، گرما یا خارش پوست کنید. اگر به ورزش کردن ادامه دهید ممکن است به کهیر زدن، تورم پوست یا مشکلات تنفسی دچار شوید.
ابزار شناسایی هشدار پزشکی با خود داشته باشید
دستگاه‌های هشدار پزشکی را بپوشید یا همراه خود کارتی داشته باشید که درباره حساسیتتان اطلاع می‌دهد. نحوهٔ خرید این ابزار را از پزشک خود بپرسید.
علائم و محرک‌ها را ثبت کنید
به مدت ۳ هفته هر چیزی که می‌خورید، می‌نوشید یا به پوستتان می‌زنید را یادداشت کنید. اتفاق‌های استرس‌زا و این‌که پیش از کهیر زدن دقیقاً چه‌کاری انجام می‌دادید را هم بنویسید. این یادداشت‌ها را هنگام معاینه و درمان، همراه خود ببرید.
برای مهارِ کهیر چه باید کرد؟
پوستتان را خنک کنید
این کار باعث کاهش خارش می‌شود. پارچه خنکی روی کهیرها بگذارید. حوله‌ای را در آب سرد فرو کنید، آن را خوب بچلانید تا آب اضافی گرفته شود و روی کهیرها بگذارید. می‌توانید پوست بدنتان را در وان آب سرد به همراه جو دو سر، خیس کنید.
کهیرها را لمس نکنید
این کار پوستتان را تحریک می‌کند و باعث بروز کهیرهای بیشتر می‌شود.
لباس‌های گشاد بپوشید
لباس‌های تنگ هم باعث تحریک پوست و ایجاد کهیرهای بیشتری می‌شود.
استرس‌تان را مهار کنید
استرس باعث تحریک کهیرها می‌شود یا آن‌ها را بدتر می‌کند. روش‌های جدیدی برای آرامش داشتن به کار ببرید، روش‌هایی مثل نفس عمیق کشیدن.
دکتر نابت تاجمیر ریاحی متخصص پوست و مو
