پیتیریازیس روزه آ (Pityriasis rosea) یا جوش پولکی یک مشکل پوستی است که برای شش تا دوازده هفته بر روی بدن فرد باقی می‌ماند. این مشکل معمولا به واسطه عفونت‌های ویروسی ایجاد میشود. این بیماری با ایجاد یک جوش قرمز کژنه‌ای (پَچ پوستی) بزرگ آغاز میشود و در ادامه با ایجاد لکه‌های بیضی مشابه و کوچکتر که بر روی سینه یا کمر قرار دارند همراه میشود.
پیتریازیس روزه آ چیست؟
پیتریازیس روزه آ یک بیماری شایع پوستی است که به صورت راش هایی ظاهر می شود که می توانند از چند هفته تا چند ماه بمانند. شکل ظاهری بثورات ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. بثورات ناشی از پیتریازیس روزه آ معمولاً به صورت نقاط دایره ای یا بیضی شکل بزرگ روی سینه، شکم یا پشت شما شروع می شوند. این نقطه که به آن لکه هرالد می‌گویند، می‌تواند تا ۴ اینچ (۱۰ سانتی‌متر) عرض داشته باشد.
بیماری پوستی روزه آ اغلب در بهار و پاییز ایجاد می شود و به نظر می رسد بیشتر در نوجوانان و بزرگسالان رخ می دهد. این بیماری در افراد بالای ۶۰ سال غیر معمول است. زمانی که در این گروه سنی رخ می دهد ممکن است ماه ها بیشتر طول بکشد.
چه کسانی به جوش پولکی مبتلا می‌شوند؟
این عارضه بیشتر در نوجوانان و جوانان ایجاد میشود. با این وجود، این جوش‌ها می‌توانند بر روی بدن زنان و مردان و در سنین مختلف ایجاد شوند.
پیتیریازیس روزه آ چه ویژگی‌های بالینی ای دارد؟
این علائم به سه دسته تقسیم می شوند که در ادامه به آن می پردازیم
علائم سیستمی
بسیاری از افراد مبتلا به جوش پولکی تنها پس از چند روز بعد از عفونت ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی با این جوش‌ها مواجه می‌شوند. این عفونت معمولا به صورت سرفه، سرما خوردگی، گلودرد یا موارد مشابه دیگر ظاهر میشود.
پچ‌های اولیه
پچ اولیه به لکه ای گفته میشود که به فاصله ۱ تا ۲۰ روز پیش از ایجاد جوش‌های پولکی ظاهر میشود. این لکه‌ها معمولا صورتی یا قرمز هستند و قطر دو تا پنج سانتی متری دارند. با این حال این پچ‌ها حالتی پولک مانند و متمایل به سمت درون ضایعات دارند.
جوش‌های ثانویه
چند روز پس از ایجاد پچ اولیه یا لکه پیش قراول، لکه‌های جدید فلس مانند (ضایعات مسطح) یا لوحه‌های (ضایعات ضخیم شده) بیشتری بر روی سینه و یا کمر بیمار ظاهر می‌شوند. چند لکه ممکن است بر روی ران‌ها، دست‌ها و گردن ظاهر شوند. با این وجود ایجاد ضایعات بر روی صورت یا جمجمه اتفاق بسیار نادری است.
این ضایعات ثانویه جوش پولکی معمولا کوچکتر از پچ‌های اولیه هستند، همچنین این ضایعات شکل بیضی مانند و البته سطح خشکی دارند. مشابه پچ‌های اولیه، این جوش‌ها نیز یقه ای داخلی از پولک‌ها دارند. بعضی از این لکه‌ها ممکن است ظاهری حلقوی (به شکل حلقه) نیز داشته باشند.
لکه‌های پیتیریازیس روزه‌آ معمولا در امتداد خطوط کششی پوست در وضعیت آرام یا خطوط لانگر در هر دو طرف بخش بالایی تنه فرد ایجاد می‌شوند. چنین جوش‌هایی معمولا به صورت چیزی شبیه درخت صنوبر توصیف می‌شوند. این جوش‌ها معمولا بر روی پوست، جمجمه، کف دست‌ها یا پاها ایجاد نمی‌شوند. جوش پولکی می‌تواند خارش زیادی ایجاد کند با این حال در بیشتر موارد معمولا خارشی به همراه ندارد.
علت ایجاد پیتیریازیس روزه آ
پیتیریازیس روزه آ معمولا با فعال سازی مجدد ویروس‌های تبخال ۶ و ۷ که در نوزادان جوش‌های اولیه سرخجه را ایجاد می‌کنند، پدید می‌آیند. ویروس‌های آنفولانزا و واکسیناسیون می‌توانند در بعضی موارد به ایجاد پیتیریازیس روزه‌آ منجر شوند.
پیتیریازیس روزه‌آ، جوش‌های پولکی یا مسائل مشابه می‌توانند به واسطه واکنش حساسیتی به بعضی داروها ایجاد شوند. فعال سازی مجدد ویروس‌های تبخال ۶ و ۷ در بعضی از موارد پیتیریازیس روزه‌آ ناشی از دارو ایجاد میشود. این جوش‌ها ناشی از دارو، به واسطه مصرف مسدودکننده‌های آنزیم تبدیل آنژیوتانسین، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، هیدروکلروتیازید، ایماتینیب، کلوزاپین ، مترونیدازول ، تربینافین و بعضی از داروهای آنتی‌سایکوتیک آتیپیک ایجاد می‌شوند.
پیتیریازیس روزه‌آ چه مدت زمانی طول می‌کشد؟
پیتیریازیس روزه‌آ معمولا بعد از شش تا دوازده هفته برطرف میشود. آثار رنگ پریدگی یا تغییر رنگ پوست به قهوه ای می‌تواند برای چند ماه در پوست‌های تیره رنگ ایجاد شوند، با این حال این تغییر رنگ‌های پوست معمولا به حالت اولیه خود باز می‌گردند.
موج دوم پیتیریازیس روزه‌آ معمولا نادر است (در ۱ تا ۳ درصد موارد رخ می‌دهد)، اما با گذشت زمان، عفونت‌های ویروسی دیگر می‌توانند سبب پیدایش مجدد این جوش‌ها شوند.
خطرات جوش های پولکی یا پیتیریازیس روزه آ
پیتیریازیس روزه آ در اوایل بارداری می‌تواند شانس وضع حمل ناموفق را افزایش دهد، به طوری که در یک مطالعه بالینی، هشت نفر از ۶۱ نفر زنی که به این عارضه مبتلا شده اند، وضع حمل ناموفق داشته اند. زایمان زودرس و مشکلات پیش از زایمان دیگر نیز در بعضی از زنان مبتلا به این عارضه مشاهده شده است.
پیتیریازیس روزه آ بی قاعده که به واسطه فعال سازی مجدد ویروس‌های تبخال ۶ و ۷ به واسطه مصرف دارو ایجاد میشود می‌تواند به ایجاد واکنش‌های حساسیت پوستی حاد یا سندرم حساسیت بیش از حد به دارو نیز منجر شود.
تشخیص روزه آ
تشخیص پیتیریازیس روزه‌آ معمولا به صورت بالینی انجام میشود، با این حال تشخیص قطعی این بیماری می‌تواند با کمک یافته‌های نمونه برداری بافت شناسی حاکی از درماتیت نسبتا حاد پشتیبانی شود.
ائوزینوفیل‌ها در پیتیریازیس روزه‌آ ناشی از دارو موضوع شایعی است. آزمایش خون برای HHV6 (IgG یا PCR) برای تشخیص پیشنهاد نمی‌شوند، زیرا تقریبا چیزی نزدیک به صد درصد افراد در کودکی به این ویروس مبتلا شده اند و آزمایش‌های موجود نمی‌توانند فعالیت و تغییرات HHV6 را اندازه گیری کنند.
درمان پیتیریازیس روزه‌آ یا جوش پولکی
برای درمان این عارضه به طور کلی حمام با آب پاکیزه و روغن حمام، کرم‌های آب دار یا صابون‌های جایگزین دیگر پیشنهاد میشود. بهتر است برای پوست‌های خشک از کرم‌های مرطوب کننده استفاده شود. همچنین پوست نیز باید با احتیاط در برابر نور خورشید قرار داده شود.
درمان سریع روزه آ با دارو
داروها به واسطه تسریع پاک سازی پوست از پیتیریازیس روزه‌آ شناخته شده اند. دوره درمان هفت روزه از قرص‌های با دوز بالا از آسیکلوویر می‌توانند به پاک سازی سریع‌تر پوست از این عارضه کمک کنند. همچنین بعضی از گزارش‌ها نشان می‌دهند دوره دو هفته ای مصرف قرص اریترومایسین به کاهش لکه‌ها کمک می‌کند، دلیل این موضوع نیز احتمالا اثر ضد التهاب غیر ویژه این داروها محسوب میشود.
مطالعات دیگری نیز وجود دارند که نشان می‌دهند اریترومایسین و آزیترومایسین برای درمان پیتیریازیس روزه‌آ موثر نیستند. همچنین استروئیدهای موضعی یا مرهم‌های استروئیدی می‌توانند به کاهش خارش در مدت درگیری با لکه‌های پوستی کمک کنند.
استفاده از فتوتراپی
موارد حاد، شدید و مزمن پیتیریازیس روزه‌آ می‌توانند با کمک فتوتراپی درمان شوند. برای این کار پزشک از نور فرابنفش استفاده می‌کند.
تفاوت پیتریازیس و پسوریازیس
همانطور که در مقاله دانه های قرمز روی پوست به انواع لک ها و دانه های قرمز و عکس های آن اشاره کرده ایم، پسوریازیس و پیتیریازیس روزه‌آ هر دو بیماری‌های شایعی هستند که باعث ایجاد لکه‌های پولک مانند بر روی پوست افراد می‌شوند. با این حال عامل ایجاد این بیماری‌ها و علائم آنها با هم متفاوت هستند. پسوریازیس یک بیماری مزمن خودایمنی است که هیچ درمانی ندارد، حال آن که پیتیریازیس روزه‌آ یک مشکل موقتی و عمومی است که ظرف چند هفته برطرف میشود.
علائم پسوریازیس می‌تواند مشابه بیماری‌های پوستی دیگر نظیر عفونت قارچی، آکنه و اگزما باشد. همانطور که در تصویر مشاهده می کنید، پسوریازیس یک بیماری خود ایمنی است که می‌تواند باعث ایجاد لکه‌های ملتهب، خشک، قرمز و فلس مانند بر روی پوست شود. این بیماری بیشتر در افراد در سنین ۱۵ تا ۲۵ سال ظاهر میشود.
افراد مبتلا به پسوریازیس به طور ناگهانی با دوره‌های ظاهر شدن جوش‌ها و محو شدن آنها مواجه می‌شوند. هیچ درمانی برای این مشکل وجود ندارد، با این حال روش‌هایی برای مدیریت این عارضه در اختیار افراد قرار داده می‌شوند.
پیتیریازیس روزه‌آ یک بیماری پوستی شایع دیگر است که باعث ایجاد لکه‌های فلس مانند جوش بر روی پوست میشود. این مشکل معمولا با یک لکه بزرگ آغاز میشود که پچ اولیه یا مادر نام دارد. لکه‌های کوچکتر پچ‌های دختر نام دارند که در ادامه روند بیماری ایجاد می‌شوند.
این جوش‌ها معمولا بر روی سینه، شکم، کمر، دست‌ها، پاها یا گردن ایجاد می‌شوند و به ندرت صورت، جمجمه، کف دست و پای افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهند. پیتیریازیس روزه‌آ در افراد ۱۰ تا ۳۵ سال شایع است با این حال احتمال بروز این بیماری در دوران بارداری بسیار بیشتر است. هر دو بیماری پیتیریازیس روزه‌آ و پسوریازیس واگیردار نیستند، بنابرین این بیماری‌ها به واسطه ارتباط با افراد دیگر گسترش پیدا نمی‌کنند.
دکتر نابت تاجمیر ریاحی متخصص پوست و مو
