آکنه یا جوش کمر معمولا در نواحی فوقانی کمر ایجاد می شود. آکنه یک بیماری پوستی است که منافذ پوست را درگیر می کند. منافذ پوست شامل یک فولیکول مو، یک غده چربی (زیر پوست) و یک دهانه یا منفذ (روی پوست) هستند. غده چربی، ماده ای به نام سبوم تولید می کند که برای مرطوب کردن پوست به سطح پوست جریان می یابد.
وقتی سبوم تولید شده به سطح پوست می آید، می تواند سلول های مرده و سایر مواد زائد را به دهانه منافذ پوست منتقل کند. آکنه یا جوش زمانی اتفاق می افتد که چربی، مواد زائد و باکتری ها در منافذ پوست گیر می کنند. نواحی بالای کمر غدد چربی زیادی دارد و به همین دلیل، بروز جوش در این ناحیه شایع تر است. سایر نواحی معمول ایجاد جوش نیز شامل صورت، گردن و قفسه سینه می باشد.
علت ایجاد جوش کمر چیست؟
جوش کمر به دلیل تجمع چربی، سلول های مرده و باکتری ها در منافذ پوست و مسدود شدن این منافذ، ایجاد می شود. اگرچه علت دقیق این فرآیند مشخص نیست، اما پزشکان معتقدند که جوش یا آکنه، احتمالا به دلیل ژنتیک و همچنین عوامل دیگر ایجاد می شود.
تغییرات هورمونی نیز می تواند در این امر نقش داشته باشد. هنگامی که سطح آندروژن در دوران نوجوانی افزایش می یابد، تولید چربی و جایگزینی سلول های پوست نیز بیشتر می شود. این اتفاق می تواند منافذ پوست را مستعد انسداد و بروز آکنه کند.
جوش های کمر چگونه اند؟
جوش کمر می تواند به اشکال مختلفی ظاهر شود:
✔️ جوش های سرسیاه: این جوش ها، منافذ مسدود شده ای هستند که در سطح پوست باز می مانند. در اصطلاح پزشکی به این ضایعات کومدون های باز گفته می شود.
✔️ جوش های سرسفید: این جوش ها منافذ مسدود شده و بسته هستند که به آن ها کومدون های بسته نیز گفته می شود.
✔️ پاپول ها: پاپول ها برآمدگی های کوچک، برجسته و دردناک هستند.
✔️ پوسچول ها: این جوش های چرکی می توانند مرکز سفید و یا زرد داشته باشند.
✔️کیست ها یا نودول ها: این جوش های عمقی معمولا سر مشخصی ندارند و اغلب می توانند دردناک باشند.
عوامل خطر ابتلا به جوش کمر چیست؟
عوامل متعددی می توانند احتمال ابتلا به جوش های کمر را افزایش دهند، از جمله:
◾ سن: اگرچه معمولا نوجوانان و جوانان دچار جوش یا آکنه می شوند، اما این عارضه می تواند همه افراد را تحت تاثیر قرار دهد.
◾ مصرف برخی داروها: برخی از داروها، از جمله داروهای هورمونی و لیتیم، ممکن است در بروز آکنه یا جوش نقش داشته باشند.
◾ رژیم غذایی: رژیم های غذایی سرشار از کربوهیدرات یا قند نیز ممکن است در بروز آکنه نقش داشته باشند.
◾وراثت: در صورتی که یکی از والدین فرد دچار جوش کمر شده باشد، احتمال ابتلای فرد به این عارضه بیشتر است.
◾محیط پوست: برخی از عوامل احتمالی بروز جوش های کمر می تواند شامل استفاده از برخی محصولات مراقبت از پوست چرب، پوشیدن لباس های تنگ و یا رطوبت بالا باشد.
◾استرس: استرس در افرادی که به جوش های کمر مبتلا هستند، می تواند جوش ها را بدتر کند.
پیشگیری از جوش های کمر
اگرچه ممکن است نتوانید بروز همه جوش های کمر جلوگیری کنید، اما می توانید برای کاهش احتمال جوش زدن و یا جلوگیری از بدتر شدن آن ها، اقدامات خاصی را انجام دهید. برای مثال می توانید:
- پوست خود را با آب ولرم و شوینده های ملایم تمیز کنید. استفاده از آب داغ و شوینده های قوی می تواند جوش ها را بدتر کند
- از محصولات مراقبتی تحریک کننده (از جمله صابون های آنتی باکتریال، اسکراب های زبر و وسایل لایه برداری پوست) خودداری کنید.
- از دستکاری کردن جوش ها یا کندن لکه ها خودداری کنید. زیرا بیرون آمدن یا فشار دادن جوش ها، باعث تحریک بیشتر پوست می شود و خطر ایجاد لکه و جای زخم را افزایش می دهد.
- سعی کنید از وسایلی که می تواند کمر شما را دچار ساییدگی کند (مانند کوله پشتی یا کیف های دوشی) استفاده نکنید.
- از پوست خود در برابر نور خورشید محافظت کنید. چراکه نور خورشید می تواند پوست را تحریک نموده و جوش ها را بدتر کند.
- به طور مکرر ملحفه ها و روبالشتی های خود با استفاده از شوینده های بدون عطر و آب داغ (برای از بین بردن باکتری ها) بشویید.
- لباس های آزاد بپوشید و از پوشیدن لباس های تنگ خودداری کنید.
- بلافاصله بعد از ورزش یا عرق کردن، دوش بگیرید و بعد از هر بار ورزش یا فعالیت بدنی، لباس های خود را بشویید.
- اگر در رابطه با خطر بروز جوش های کمر نگران هستید، حتما به یک متخصص پوست مراجعه کنید. مداخله و درمان زود هنگام، می تواند در به حداقل رساندن لکه ها و سایر عوارض ناشی از جوش، کمک کننده باشد.
برخی عوارض احتمالی ناشی از جوش های کمر
✔️ مانند سایر انواع جوش، جوش های کمر نیز می توانند عوارضی را ایجاد کنند. برخی افراد (به خصوص افرادی که پوست تیره دارند) ممکن است بعد از جوش زدن، هایپرپیگمنتاسیون (تیرگی) پوست را نیز تجربه کنند.
✔️ اسکارهای ناشی از جوش های شدید می توانند فرو رفته، برجسته و یا ضخیم باشند. روش های درمان این اسکار و لکه ها نیز شامل استفاده از لایه بردارهای شیمیایی، ابریژن پوست و لایه برداری با لیرز می باشد.
✔️ جوش کمر گاهی اوقات می تواند منجر به افسردگی و یا اضطراب فرد شود. برخی از افراد مبتلا به این عارضه ممکن است نسبت به جوش های خود احساس خجالت زدگی داشته باشند که این امر می تواند منجر به کاهش اعتماد به نفس شود.
درمان جوش کمر
برای درمان جوش و لکه، می توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- از داروهای بدون نسخه استفاده کنید.
برای جوش های خفیف، استفاده از کرم ها و ژل های بدون نسخه که حاوی ترکیباتی مانند بنزوئیل پروکساید، رزورسینول، سالیسیلیک اسید و گوگرد هستند، می توانند به از بین بردن جوش ها، لکه ها و همچنین جلوگیری از ایجاد جوش های جدید کمک کنند.
البته استعمال کرم های ضد جوش بر روی کمر، احتمالا به کمک فرد دیگری نیز احتیاج دارد. اما استفاده از شوینده های بدن که حاوی ترکیبات ضد جوش هستند، ممکن است آسان تر باشد. اگرچه برخی پزشکان عقیده دارند که استفاده مکرر از این شوینده ها، تاثیر چندانی بر جوش های بدن ندارد و برای به دست آوردن یک تاثیر واقعی، باید از شوینده های دارویی (ترجیحا حاوی ترکیباتی مانند سالیسیلیک اسید) استفاده شود که می تواند منافذ پوست را باز کند و باکتری ها را از بین ببرد.
- به طور منظم پوست خود را بشویید.
برای جلوگیری از مسدود شدن منافذ پوست، از شوینده های غیر کومدوژنیک یا فاقد چربی استفاده کنید. استفاده از صابون های آنتی باکتریال، مواد قابض و اسکراب های زبر، می تواند جوش ها را بدتر کند. بنابراین از این محصولات خودداری کنید و پوست خود را با ملایمت تمیز کنید. به خاطر داشته باشید که اسکراب های زبر، لیف ها و لایه بردارها، می توانند به لایه محافظ پوست آسیب برسانند و جوش های بدن را بدتر کنند.
- بعد از ورزش دوش بگیرید.
دوش گرفتن از دیگر روش های درمان جوش کمر است.گرما و رطوبت به رشد باکتری ها کمک می کنند. بنابراین حتما بعد از ورزش و فعالیت بدنی دوش بگیرید. اگر نمی توانید بلافاصله دوش بگیرید، می توانید از دستمال های پاک کننده فاقد چربی استفاده کنید و تا حد امکان عرق بدن خود را پاک کنید و سپس لباس های خود را عوض کنید.
- جوش های کمر را فشار ندهید.
فشار دادن یا کندن جوش ها، می تواند آن ها را بدتر کند و به پوست شما آسیب برساند. پوست بدن، آهسته تر از پوست صورت بهبود می یابد و دستکاری مکرر آن می تواند باعث ایجاد لکه ها و زخم های تیره و قهوه ای شود.
- از قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید اجتناب کنید.
اشعه ماوراء بنفش (UV) نور خورشید می تواند جوش ها را تیره کند و ایجاد لکه بر روی کمر و بدن شما را تحریک کند. بنابراین همیشه از کرم های ضد آفتاب استفاده کنید و بعد از چند ساعت مجددا آن را تمدید کنید. این کار نه تنها به بهبود جوش ها کمک می کند، بلکه می تواند از پوست شما در برابر آسیب های نور خورشید و همچنین سرطان پوست محافظت کند.
- ملحفه های خود را بشویید.
حتما یک یا دو بار در هفته ملحفه های خود را عوض کنید یا بشویید، به خصوص اگر عادت دارید به پشت بخوابید. این کار به از بین رفتن باکتری ها و سلول های مرده پوست (که باعث انسداد منافذ پوست و طولانی شدن دوره جوش ها می شوند) از روی ملحفه ها کمک می کند.
- به یک پزشک متخصص پوست مراجعه کنید.
چنانچه اقدامات خود مراقبتی در بهبود جوش های کمر موثر واقع نشد، حتما به یک متخصص پوست مراجعه کنید. پزشک می تواند کمر شما را معاینه کند، مشکلات یا بیماری های پوستی دیگر را تشخیص دهد و در صورت لزوم، داروهایی را برای کنترل ضایعات پوستی تجویز کند.
درمان این مشکلات می تواند شامل تجویز برخی کرم ها، آنتی بیوتیک ها و داروهای ضد جوش خوراکی باشد. همچنین، بسته به شدت جوش های کمر، پزشک ممکن است لیزر درمانی، لایه برداری شیمیایی و یا تزریق استروئیدها را پیشنهاد دهد.
دکتر نابت تاجمیر ریاحی متخصص پوست و مو