درماتیت هرپتی فورم بر اثر حساسیت به گلوتن، موجب بروز برجستگی های خارش دار و تاول های سوزش دار می شود و باعث می شود سیستم ایمنی بدن شما بیش از حد واکنش نشان دهد. شما اگر بیماری سلیاک دارید، ممکن است به این شرایط نیز دچار شوید. با اینکه برجستگی های روی پوست شما شبیه به هرپس به نظر می رسند، اما شما هرپس ندارید. درمان با داروها و یک رژیم غذایی بدون گلوتن، امکان پذیر می شود.
درماتیت هرپتی فورم چیست؟
درماتیت هرپتی فورم یک مشکل مزمن و طولانی مدت است که به دلیل حساسیت به گلوتن، باعث بروز برجستگی خارش دار و تاول های روی پوست می شود. گلوتن در غذاهای معمول مانند گندم، جو و چاودار یافت می شود. اکثر افرادی که به بیماری درماتیت هرپتی فورم مبتلا می شوند، بیماری سلیاک دارند، اما ممکن است علائم گوارشی مانند اسهال، کاهش وزن و ناراحتی شکمی داشته باشند یا نداشته باشند. این شرایط به این دلیل اتفاق می افتد که بیماری سلیاک همراه با درماتیت هرپتی فورم، می تواند بدون علامت باشد.
درماتیت هرپتی فورم گاهی اوقات تظاهرات پوستی بیماری سلیاک نامیده می شود. شما می توانید بدون بیماری سلیاک نیز، درماتیت هرپتی فورم داشته باشید.
اصطلاحات دیگر برای درماتیت هرپتی فورم
- بیماری دورینگ
- راش گلوتن
- راش سلیاک
آیا درماتیت هرپتی فورم توسط ویروس هرپس ایجاد می شود؟
خیر، ویروس هرپس موجب بیماری درماتیت هرپتی فورم نمی شود. در کلمه dermatitis، derm به معنای پوست و itis به معنای التهاب می باشد. این کلمه در کل به معنای التهاب پوست می باشد. کلمه ی هرپتی فورم به تاول ها و برجستگی هایی اشاره دارد که شبیه به ضایعات هرپس هستند. تنها ارتباط این بیماری با ویروس هرپس، نام و شباهت ظاهری آن است.
چه کسانی ممکن است دچار درماتیت هرپتی فورم شوند؟
درماتیت هرپتی فورم تمام افراد با هر سنی را درگیر می کند. گرچه، در موارد زیر احتمال ابتلا به آن بیشتر است:
- بین سنین ۳۰ تا ۴۰ سال
- داشتن بیماری سلیاک
- ابتلای یک نفر از بستگان نزدیک به درماتیت هرپتی فورم یا بیماری سلیاک
- داشتن سابقه ی مشکلات خودایمنی در سوابق خانواده ی بیولوژیکی خود مانند کم خونی، بیماری تیروئید، ویتیلیگو، دیابت نوع ۱، آلوپسی آره تا و بیماری ادیسون
- مرد بودن (اما زنان نیز می توانند به آن دچار شوند)
- دارای نژاد اروپای شمالی بودن
این بیماری در بین کودکان، افراد سیاه پوست و افرادی با نژاد آفریقایی یا آسیایی امکان پذیر ولی نادر است.
درماتیت هرپتی فورم چقدر شایع است؟
درماتیت هرپتی فورم حدود ۱۰ تا ۲۵% از افراد مبتلا به بیماری سلیاک را درگیر می کند. مطابق با آمار، از هر ۱۰۰،۰۰۰ نفر در آمریکا، حدود ۰.۴ تا ۲.۶ نفر سالانه به بیماری درماتیت هرپتی فورم مبتلا می شوند.
درماتیت هرپتی فورم چه علائمی دارد؟
علائم درماتیت ممکن است شامل موارد زیر شوند:
مشکلات پوستی:
شایع ترین علامت درماتیت هرپتی فورم، تأثیر آن روی پوست می باشد. شما ممکن است برجستگی ها یا ضایعات بدون رنگ و گاهاً تاول های سوزش دار را تجربه کنید. این برجستگی ها و تاول ها می توانند روی راش های پوستی ایجاد شوند.
مشکلات دهانی:
درماتیت هرپتی فورم می توانند روی مینای دندان تأثیر بگذارند. شما ممکن است روی دندان هایتان حفره، تغییر رنگ یا شیارهای افقی مشاهده کنید. در موارد نادر ممکن است به آفت دهان نیز دچار شوید.
مشکلات گوارشی:
بسیاری از افراد مبتلا به درماتیت هرپتی فورم به گلوتن حساس هستند و بیماری سلیاک دارند. بیماری سلیاک، روده ی کوچک را ملتهب می کند و به آن آسیب می رساند. اگر شما درماتیت هرپتی فورم نیز دارید، ممکن است علائم بیماری سلیاک مانند نفخ، گرفتگی عضلات، اسهال، یبوست و معده درد نیز داشته باشید یا نداشته باشید.
درماتیت هرپتی فورم روی پوست به چه صورت است؟
درماتیت هرپتی فورم شبیه به مجموعه ای از برجستگی های خارش دار روی یک لک پوستی تغییر رنگ داده شده است. این برجستگی ها می توانند تیره تر از رنگ طبیعی پوست و یا قرمز مایل به بنفش باشند. همچنین ممکن است روی پوستتان تاول هایی تشکیل شوند. تاول ها، برجستگی های گرد و اغلب پر از مایعی روی سطح پوست شما هستند. تاول هایی که توسط درماتیت هرپتی فورم ایجاد می شوند گاهی اوقات شبیه به علائم هرپس هستند.
در چه نقاطی ممکن است علائم پوستی بیماری ادیسون را داشته باشم؟
- زانوها
- آرنج ها
- باسن
- خط مو و کف سر
آیا درماتیت هرپتی فورم موجب ریزش مو می شود؟
درماتیت هرپتی فورم مستقیماً موجب ریزش مو نمی شود. گرچه، اگر شما بیماری سلیاک داشته باشد، ممکن است ریزش مو رخ دهد. بسیاری از افرادی که به بیماری سلیاک تشخیص داده می شوند، ممکن است بیماری درماتیت هرپتی فورم نیز داشته باشند.
چه چیزی موجب بیماری درماتیت هرپتی فورم می شود؟
یک واکنش خودایمنی به گلوتن موجب درماتیت هرپتی فورم می شود. وقتی شما غذاهای حاوی گلوتن می خورید، سیستم ایمنی بدن شما فعال می شود و پادتن تولید می کند. این پادتن ها در پوست شما انباشته می شوند که موجب بروز برجستگی ها و تاول های خارش دار می شود. مشکلات خودایمنی مانند درماتیت هرپتی فورم می توانند در خانواده ی شما ارثی باشند. اگر یکی از بستگان درجه اول شما مبتلا به درماتیت هرپتی فورم و یا بیماری سلیاک باشد، احتمال ابتلای شما نیز بیشتر است. ژن هایی که ارتباط نزدیکی با درماتیت هرپتی فورم دارند، HLA-DQ2 و HLA-DQ8 هستند.
آیا درماتیت هرپتی فورم مُسری است؟
خیر، وقتی بدن شما به گلوتن حساس باشد، شما ممکن است به درماتیت هرپتی فورم مبتلا شوید.
درماتیت هرپتی فورم چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک بعد از معاینه ی فیزیکی پوست شما، درماتیت را تشخیص می دهد. او ممکن است برای تأیید تشخیص خود آزمایشات زیر را توصیه کند:
نمونه برداری از پوست:
پزشک ممکن است نمونه ای از پوست شما بگیرد تا وجود درماتیت هرپتی فورم را بررسی کند.
آزمایش خون:
دو آنتی بادی وجود دارد که معمولاً در افراد مبتلا به بیماری سلیاک یافت می شوند:
ضد آنتی اندومیزیال و ترانس گلوتامیناز بافتی.
اگر آزمایش شما برای این آنتی بادی ها مثبت باشد و نمونه برداری پوست شما درماتیت هرپتی فورم را تأیید کند، پس شما به احتمال زیاد به بیماری سلیاک دچار هستید. برخی از افراد باید برای تأیید بیماری سلیاک، نمونه برداری روده انجام دهند. آزمایشات به پزشک در تشخیص ابتلای شما به این نوع درماتیت و یا یک مشکل پوستی دیگر کمک خواهند کرد.
علاوه بر درماتیت هرپتی فورم آیا ممکن است بیماری دیگری داشته باشم؟
اگر درماتیت هرپتی فورم دارید، ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به مشکلات خودایمنی دیگر از جمله موارد زیر باشید:
- اختلالات تیروئید
- کم خونی پرنیشیوز
- دیابت
شما همچنین بیشتر در معرض ابتلا به بیماری های زیر قرار دارید:
- لنفوم روده ی کوچک
- ویتیلیگو
- بیماری ادیسون
آیا شما بدون بیماری سلیاک، می توانید بیماری درماتیت هرپتی فورم داشته باشید؟
بله، احتمال ابتلا به درماتیت هرپتی فورم بدون داشتن بیماری سلیاک وجود دارد. در میان افرادی که بیماری سلیاک تشخیص داده شده اند، ۱۰ تا ۲۵% به بیماری درماتیت هرپتی فورم نیز مبتلا هستند. اگر شما بیماری سلیاک نداشته باشید، پس با توجه به درماتیت هرپتی فورم، نیازی نیست که از غذای خاصی پرهیز کنید. اگر بیماری سلیاک دارید، شما باید برای پیشگیری از علائم، از مصرف تمام غذاهای حاوی گلوتن خودداری کنید.
درماتیت هرپتی فورم چگونه درمان می شود؟
درمان درماتیت هرپتی فورم شامل موارد زیر می شود:
- داشتن یک رژیم غذایی بدون گلوتن
- مصرف آنتی بیوتیک خوراکی (داپسون)
داپسون خارش شما را در عرض یک ساعت و معمولاً قبل از ۴۸ ساعت تسکین می بخشد. اگر داپسون نتواند به شما کمکی کند، پزشکتان ممکن است سولفاپیریدین یا سولفاسالازین را تجویز کند. ممکن است لازم باشد برای پیشگیری از تشکیل برجستگی های درماتیت هرپتی فورم و تاول ها، به مدت یک تا دو سال، داروی داپسون را مصرف کنید.
چگونه یک رژیم غذایی بدون گلوتن به درمان درماتیت هرپتیفورمیس کمک می کند؟
- کاهش نیاز به داروها برای کنترل مشکلات پوستی
- کاهش خطر ابتلا به بیماری های خودایمنی دیگر
- کاهش خطر لنفوم روده
- بهبود بیماری های روده ای که حساس به گلوتن هستند.
- بهبود تراکم استخوان
گلوتن سیستم ایمنی بدن شما را تحریک می کند تا بیش از حد کار کند و پوست شما را مورد هدف قرار می دهد. وقتی شما گلوتن می خورید، علائم درماتیت هرپتی فورم را تجربه می کنید. وقتی شما از مصرف گلوتن پرهیز می کنید، هیچ علائمی نخواهید داشت. غذاهای حاوی گلوتن که باید از مصرف آنها پرهیز کنید عبارتند از:
- جو
- نان (چاودار و گندم)
- کیک ها
- کراکر ها
- غلات
- پاستا
گرفتن نتیجه ی کامل از یک رژیم غذایی بدون گلوتن ماهها زمان می برد. اگر برای رژیم غذایی جدید خود نیاز به کمک دارید، به یک متخصص تغذیه مراجعه کنید.
آیا می توانم درماتیت هرپتی فورم را در خانه درمان کنم؟
به جز یک رژیم غذایی بدون گلوتن، هیچ درمان خانگی برای تسکین علائم درماتیت هرپتی فورم وجود ندارد. این بیماری مانند سایر انواع درماتیت از جمله درماتیت تماسی نیست که با مرطوب کننده ها، کرم ها و دیگر درمان ها بهبود پیدا کند. استفاده از درمان های خانگی مانند سرکه سیب روی پوست، برای درمان درماتیت هرپتی فورم توصیه نمی شود، زیرا می تواند پوست شما را تحریک کند.
آیا درمان درماتیت هرپتی فورم، عوارض جانبی دارد؟
پزشک، با آزمایشات خون منظم، وضعیت سلامتی شما را در حین مصرف داروی داپسون بررسی می کند. در موارد نادر، اگر تظاهرات پوستی درماتیت هرپتی فورم با وجود رژیم غذایی بدون گلوتن و دارو ادامه داشته باشد، ممکن است لازم باشد یُد را نیز از برنامه غذایی خود حذف کنید.
چگونه می توانم از درماتیت هرپتی فورم، پیشگیری کنم؟
هیچ روش شناخته شده ای برای پیشگیری از درماتیت هرپتی فورم وجود ندارد. شما می توانید با رعایت یک رژیم غذایی فاقد گلوتن، احتمال ظاهر شدن علائم خود را کاهش دهید.
دکتر نابت تاجمیر ریاحی متخصص پوست، مو در تهران
