برای درمان جوش یا آکنه در قدم اول نیاز به شناخت و علت زمینه ای بوجود آمدن آنها داریم از چربی پوست گرفته تا مشکلات هورمونی. آزمایش هورمونی برای جوش از اهمیت بالایی برخوردار است. زیرا به تکرار مشاهده شده با تنظیم تنها یک هورمون و مصرف یک قرص تمام مشکلات پوستی فرد برطرف شده.
در ادامه انواع آزمایش های پیش از درمان آکنه، آزمایش های لازم برای جوش صورت و اطلاعاتی که به پزشک می دهند را با هم می خوانیم.
معاینه جهت درمان آکنه ها
متخصص پوست در ملاقات اول جهت تعیین نوع و وسعت آسیب های پوستی و نوع جوش از جمله جوش کیستی یا جوش ساده یک معاینه کامل از پوست فرد انجام خواهد داد. متخصصان پوست به بیماران توصیه می کنند که قبل از آمدن به این ملاقات از آرایش کردن اجتناب کرده تا مشکلات پوستی آن ها ظاهر طبیعی خود را داشته باشد. این معاینه کاملا بدون درد بوده و حدود ۱۵ دقیقه به طول می انجامد. پزشک سوالاتی را در مورد علائم، زمان و دفعات بروز آکنه ها می پرسد.
علاوه بر آن، داشتن سابقه خانوادگی و درمان های قبلی بیمار را نیز جویا خواهد شد. از آنجایی که هورمون ها یکی از علت های رایج بروز آکنه ها هستند، امکان دارد از زنان در مورد چرخه قاعدگی، بارداری یا یائسگی آن ها سوال شود. این اطلاعات در یافتن علت بروز آکنه ها و تعیین بهترین روش درمانی به پزشک کمک می کند.
در حالی که بروز جوش در دوران بلوغ شایع است اما بروز آن در کودکان با سن کمتر از ۱۰ سال غیر طبیعی است. در صورت بروز آکنه بر پوست کودک خردسال یا مشاهده جوش آبدار در کودکان ، متخصص پوست انجام آزمایش خون را درخواست می دهد تا احتمال وجود عدم تعادل هورمونی را بررسی کند. این آزمایش را می توان در مطب یا کلینیک پزشکی انجام داد.
آزمایش آکنه مخصوص میکرو ارگانسیم ها
با اینکه باکتری ها در بروز آکنه نقش دارند اما به عنوان بخشی از فلور طبیعی پوست به شمار رفته و در افراد مبتلا یا غیر مبتلا به ضایعات آکنه دیده می شوند. از جمله این باکتری ها می توان به کوتی باکتریوم آکنس (با نام قبلی پروپیونی باکتریوم آکنس) اشاره کرد.
گاهی اوقات متخصص پوست شما به وسیله یک گوش پاک کن از آکنه ها نمونه برداری کرده و جهت انجام کشت و معاینه میکروبیولوژی به آزمایشگاه تحویل می دهد. آکنه ها می توانند بیانگر وجود عفونت هایی از جمله موارد زیر باشند:
- فولیکولیت باکتریایی (در اثر استافیلوکوک اورئوس)
- فولیکولیت گرم منفی
- فولیکولیت مالاسزیا
- تینئای صورت ناشی از قارچ های درماتوفیت همچون کانیس میکروسپوروم یا تریکوفیتون روبروم
چرا باید آزمایش هورمونی جوش صورت را انجام داد؟
به برخی زنان توصیه می شود که برای سنجش سطح هورمون های خود آزمایش خون انجام دهند. از جمله دلایل این کار می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- احتمال بارداری
باردار بودن بر تعیین نوع درمان مناسب تاثیر گذار است. برخی از داروها و درمانی آکنه و اسکار آکنه برای مادران باردار خطرناک هستند و یا بر سلامت جنین تاثیر می گذارند.
۲- وجود علائم ابتلا به هیپر آندروژنیسم
هیپر آندروژنیسم به معنای تولید زیاد هورمون های جنسی مردانه است. چنین وضعیتی می تواند ناشی از سندرم تخمدان پلی کیستیک یا هایپرپلازی مادرزادی غدد آدرنال باشد.
۳- وجود علائم مقادیر زیاد پرولاکتین در بدن
این هورمون که معمولا در بدن مادران باردار و شیرده تولید می شود، می تواند در انتخاب مسیر درمانی صحیح یا مقاوت به درمان موثر باشد. از این رو برخی از پزشکان آزمایش پرولاکتین برای جوش را تجویز می نمایند.
۴- وجود علائم ابتلا به سندرم کوشینگ
سندرم کوشینگ به علت وجود سطح بالای هورمون کورتیزول در خون ایجاد می شود و علائم جسمی و روحی واضحی دارد و می تواند از علت های بروز جوش باشد.
هورمون هایی که در آزمایش هورمونی جوش بررسی می شوند عبارتند از:
- تستوسترون
- گلوبولین متصل شونده به هورمون های جنسی (SHBG)
- شاخص آندروژن آزاد (FAI)
- دی هیدرو اپی آندسترون سولفات (DHEAS)
- ۱۷ – هیدروکسی پروژسترون
- تست سیناکتن یا تحریک غدد آدرنال به وسیله هورمون آدرنوکورتیکوتروفیک (ACTH)
- هورمون لوتئین کننده (LH) و تحریک کننده فولیکولی (FSH)
- پرولاکتین و جوش صورت
- کورتیزول
- آزمایش سرکوب دگزامتازون
آزمایش آکنه به راحتی و با گرفتن چند نمونه خون از شما انجام می شود. معمولا پاسخ این آزمایش ها طی یک هفته به دست شما می رسد. نتیجه آزمایش ها را به پزشک معالج خود نشان دهید تا روش درمانی مناسب برای جوش های شما را انتخاب کند.
عکس برداری برای درمان آکنه لازم است؟
اگر شما مشکوک به کیست تخمدان و یا تومور باشید، پزشک شما درخواست تصویر برداری می دهد.
آزمایش سونوگرافی لگن معمولا در تشخیص کیست ها و تومور های تخمدانی و همچنین تومور های غدد آدرنال بسیار عملکرد مناسبی دارد. در صورت مشکوک بودن به وجود تومور ممکن است پزشک درخواست MRI، اشعه ایکس و سی تی اسکن (CT Scan) نیز بدهد.
آزمایش های پایش درمان آکنه
آزمایش خون برای پوست ممکن است با هدف پایش ایمنی فرایند درمان نیز انجام شوند. از جمله این آزمایش ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شمارش سلول های خون (مخصوصا در صورتی که بیمار حال مناسبی نداشته باشد)
- سنجش عملکرد کبد در افراد مصرف کننده دارو های آنتی بیوتیک یا ایزوترتینوئین (راکوتان)
- سنجش غلظت لیپید ها (کلسترول و تری گلیسیرید) در حالت ناشتا در افراد مصرف کننده ایزوترتینوئین (راکوتان)
- سنجش هورمون HCG (تست بارداری) در مصرف کنندگان ایزوترتینوئین (راکوتان)
راکوتان چیست؟ آزمایش برای قرص راکوتان
راکوتان (ایزوترتینوئین) دارویی است که برای درمان انواع شدید آکنه و انواع متوسط مقاوم به درمان های استاندارد تجویز می شود. از جمله درمان های استاندارد می توان به درمان با دارو های موضعی و آنتی بیوتیک های سیستمی اشاره کرد.
عوارض جانبی راکوتان
تمامی بیماران مصرف کننده این دارو خشکی پوست، لب ها و بینی خود را تجربه خواهند کرد. این خشکی در موارد شدید می تواند به بروز راش پوستی و خونریزی بینی نیز منجر شود. خشکی چشم ها نیز می تواند سبب عدم تحمل لنز های تماسی شود.
دیگر عوارض جانبی نامطلوب که شیوع کمتری دارند شامل درد های عضلانی، سردرد، اختلال در دید، تغییر در بافت مو و تغییرات خلقی از جمله افسردگی می شوند. افسردگی یک عارضه جانبی بسیار مهم است. در صورت مشاهده هر گونه علائم افسردگی ناشی از این دارو در خود یا دیگر افراد خانواده باید با متخصص پوست تماس گرفت. از جمله این علائم می توان مشکل در خواب، خستگی، کمبود اشتها و کاهش انگیزه برای انجام فعالیت های معمول را نام برد.
در برخی موارد نادر، مصرف راکوتان با بیماری التهابی روده نیز در ارتباط است. بیماری التهابی روده می تواند به صورت درد های شکمی، اسهال یا خونریزی بعد از دفع نمایان شود. به همین علت در آزمایش های آکنه همیشه آزمایش های مرتبط با راکوتان نیز تجویز می شود.
آزمایش های خون قبل و حین مصرف راکوتان
از آنجایی که مصرف راکوتان به صورت گاه به گاه می تواند تعداد سلول های خون، عملکرد کبد و لیپید های سرم خون را تحت تاثیر قرار دهد، بررسی این موارد قبل از شروع مصرف راکوتان الزامی است. این دارو معمولا با مقادیر کم همچون روزانه ۰.۵ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن تجویز می شوند. پس از یک ماه مصرف، آزمایش خون تکرار می شود. در صورتی که مقدار مصرف راکوتان تا مقدار کامل (روزانه ۱ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن) خود افزایش یابد، پس از یک ماه مصرف آزمایش خون تکرار خواهد شد.
پس از آن نیز تا زمان مصرف راکوتان باید هر دو ماه یک آزمایش خون انجام شود. در صورت تشخیص هر گونه ناهنجاری امکان دارد به انجام آزمایش های خون بیشتر در فواصل زمانی کمتر نیاز باشد. آزمایش های خونی که نیاز به پایش ماهانه دارند شامل قند خون ناشتا (FBC)، تست عملکردی کبد (LFT)، کلسترول و تری گلیسرید ناشتا می شوند. بیمار باید از ساعت ۸ شب روز قبل از آزمایش ناشتا باشد. زنان باید تست بارداری را به صورت ماهانه انجام دهند.
نکات مراقبتی برای زنان
همانطور که در حین جلسه مشاوره گفته می شود، بیمار نباید در حین مصرف راکوتان باردار بوده یا شود. قبل از مصرف این دارو، بیماران خانم یا والدین آن ها باید رضایت نامه ای را امضا کرده و خطرات و انجام اقدامات احتیاطی لازم برای پیشگیری از باردار شدن حین مصرف راکوتان را بپذیرند. با مصرف این دارو جنین در معرض خطر بالای ابتلا به نواقص مادرزادی قرار می گیرد. همچنین، بیمار یا والدین او کتابچه ای را درباره پیشگیری از بارداری در حین مصرف راکوتان دریافت می کنند.
در صورتی که بیمار در دوره درمان یا تا یک ماه پس از اتمام آن، باردار شده یا مشکوک به بارداری خود باشد باید فورا با پزشک خود تماس گیرد. بیماران علاوه بر توصیه های پزشک، یک برگه راهنما نیز از شرکت تولید کننده دارو (شرکت روش) دریافت خواهند کرد.
نحوه مصرف راکوتان برای درمان جوش
باید در روز تجویز مصرف راکوتان یا سه روز قبل از آن آزمایش بارداری با نظارت پزشکی انجام شود. پس از گذشت یک ماه از پیشگیری موفق بیمار از باردار شدن مصرف داروی راکوتان برای او شروع خواهد شد. این دارو حین چرخه قاعدگی تجویز می شود.
در بیمارانی که دارو های ضد بارداری ترکیبی استفاده می کنند این زمان هفته ای است که دارو مصرف نخواهند کرد. توصیه می شود که مصرف راکوتان در سه روز اول چرخه قاعدگی شروع شود. آزمایش های بارداری باید هر ماه تکرار شوند. این آزمایش ها را می توان در روز ملاقات با پزشک یا سه روز قبل از آن انجام داد. زنان باید ۵ هفته پس از اتمام دوره درمان، آخرین آزمایش بارداری خود را انجام دهند.
امکان دارد پزشکان برای زنانی که در سن باروری هستند مصرف داروی راکوتان را تنها برای یک ماه تجویز کنند. نسخه این دارو باید ظرف مدت ۷ روز به داروخانه تحویل داده شود. بیماران باید در حین دوره درمان به صورت منظم توسط متخصص پوست معاینه شوند.
برای جوش هورمونی به چه دکتری مراجعه کنیم؟
دکتر نابت تاجمیر ریاحی، از بهترین متخصصان پوست، مو و زیبایی در تهران هستند. دکتر ریاحی علاوه بر تلاش بر ارائه جدید ترین و بهترین روش های درمانی به بیماران، سابقه ای طولانی در تحقیق و پژوهش در بیماری های پوست و مو و تکنیک های جدید درمانی دارند. شما جهت درمان انواع جوش های هورمونی و آزمایش های هورمونی برای درمان می توانید به دکتر نابت تاجمی ریاحی مراجعه نمایید.
هزینه آزمایش هورمونی برای جوش صورت
باید اول ببینید که پزشک چه آزمایشی برای شما تجویز می کند. زیرا قیمت هر آزمایش با دیگری متفاوت می باشد.
دکتر نابت تاجمیر ریاحی متخصص پوست و مو
