بیماری پوستی گال یا جرب ناشی از کرمی به نام سارکوپتس اسکابی است که زیر سطح پوست تخم ریزی می کند و تکثیر می شود. کرمی که از تخم بیرون می آید، روی پوست می خزد و لانه جدید درست می کند. رهایی از گال در بعضی مواقع کار بسیار دشواری است. در این مقاله، در مورد میزان خطرناک بودن گال، روش های درمان بیماری جرب و مسائل مرتبط با آن صحبت میکنیم.
بیماری جرب یا گال یک بیماری پوستی است
بیماری گال ناشی از کرم گال (انگل های ریز و حشره مانند) است که در سطح پوست عفونت ایجاد می کند. این بیماری باعث جوش، خارش و التهاب پوست می شود و به سادگی با تماس پوستی قابل انتقال است.
کرم اسکابی زیر لایه بیرونی پوست نقب می زند و تخم ریزی می کند. تخم ریزی باعث تکثیر انگل می شود، اما اکثر افراد مبتلا به گال هربار فقط ۱۰ یا ۱۵ انگل در بدن خود دارند. کرم اسکابی آنقدر ریز است که با چشم قابل رویت نیست اما احتمالا متوجه خارش و التهاب ناشی از آن می شوید. بیماری گال بسیار ناخوشایند است اما معمولا خطرناک نیست و با قرص یا کرم درمان می شود.
بیماری گال از کجا می آید؟
همانطور که گفتیم عامل بیماری گال انگلی به نام سارکوپتس اسکابی است که در زیر پوست تخم ریزی می کند. تماس با فرد مبتلا به گال و همچنین به اشتراک گذاشتن لباس یا ملافه با فرد مبتلا می تواند باعث ابتلا به گال شود.
گال در حیوانات نیز شایع است اما گونه انگل حیوانی با انسانی متفاوت است. در صورتی که با حیوانی که مبتلا به گال است تماس داشته باشید، ممکن است فقط دچار خارش یا حساسیت پوستی موقت شوید اما به بیماری گال که از انگل نوع انسانی نشات می گیرد، مبتلا نمی شوید.
عکس بیماری گال
آیا بیماری گال کشنده است؟
به ندرت پیش می آید که فرد در اثر ابتلا به گال جان خود را از دست بدهد اما ممکن است عفونت ناشی از گال در بعضی از بیماران، از جمله افراد مسن که به دلیل ضعیف بودن سیستم ایمنی بیشتر از جوانان در معرض خطر گال قرار دارند، منجر به عوارض مرگبار شود.
علائم بیماری گال
از جمله علائم گال می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خارش شدید، مخصوصا در شب
- جوش یا لکه برجسته
ممکن است روی سطح پوست متوجه لکه های قرمز شوید. تشخیص این لکه ها روی پوست تیره دشوارتر است اما می توان برجستگی آن را احساس کرد.
۱
کرم های ریز روی پوست تخم ریزی می کنند و ردی از خود برجای می گذارند که انتهای آن شبیه به نقطه است.
۲
جوش در هر قسمت از پوست ظاهر می شود اما اغلب از بین انگشتان شروع می شود.
۳
بعد جوش پخش و به لکه های کوچک تبدیل می شود که در پوست های روشن به رنگ قرمز دیده می شود.
۴
جوش روی پوست لکه های تیره به جا می گذارد که در پوست های تیره به رنگ قهوه ای یا سیاه دیده می شود.
معمولا جوش در سراسر بدن، به غیر از سر، پخش می شود. اما روی سر و گردن افراد مسن، کودکان و افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند نیز جوش ظاهر می شود.
طریقه انتقال بیماری گال
معمولا گال از طریق تماس پوستی طولانی مدت با فرد آلوده یا از طریق تماس جنسی منتقل می شود. انتقال گال از طریق لباس، حوله و تخت خواب مشترک با فرد آلوده ممکن اما نادر است. بعد از ابتلا، ۸ هفته طول می کشد تا علائم گال ظاهر شود. به این مدت، دوره نهفتگی می گویند.
گال از طریق تماس پوستی از فردی به فرد دیگر منتقل می شود. حیوان خانگی گال را به انسان منتقل نمی کند. کسانی که در شیرخوارگاه یا خوابگاه کار و زندگی می کنند، بیشتر در معرض خطر قرار دارند.
درمان بیماری گال چگونه است؟
معمولا برای درمان بیماری گال باید به کمک پماد، کرم و لوسیون که مستقیما روی پوست استفاده می شود از شر آلودگی خلاص شد. داروهای خوراکی هم موجود است. احتمالا پزشک از شما می خواهد در شب که انگل از همیشه فعال تر است، از دارو استفاده کنید. گاهی لازم است کل پوست، از گردن به پایین، درمان شود. می توانید روز بعد پماد را بشویید.
حتما به دقت طبق دستورات پزشک عمل کنید. لازم است درمان موضعی هفت روز ادامه داشته باشد. معمولا از داروهای زیر برای درمان گال استفاده می شود:
پماد هایی که برای درمان گال استفاده می شوند
- کرم پرمترین ۵ درصد
- لوسیون بنزیل بنزوات ۲۵ درصد
- پماد سولفور ۱۰ درصد
- کرم کروتامیتون ۱۰ درصد
- لوسیون لیندان ۱ درصد
همچنین ممکن است پزشک برای تسکین علائم ناخوشایند گال چند داروی دیگر تجویز کند. از جمله:
- آنتی هیستامین مثل بنزهیدریل (دیفن هیدرامین) یا لوسیون پراموکسین برای کنترل خارش
- آنتی بیوتیک برای از بین بردن هرگونه عفونتی که در اثر خارش مداوم پوست رخ می دهد
- کرم استروئید برای تسکین ورم و خارش
داروهایی که برای درمان گال مفید هستند
درصورتی که گال شدید و منتشر باشد، درمان تهاجمی تر خواهد بود. افراد زیر باید از قرص آیورمکتین (استرومکتول) استفاده کنند:
- کسانی که علائمشان بعد از درمان اولیه بهتر نشده
- کسانی که مدت زیادی به گال مبتلا هستند
- کسانی که اکثر قسمت های بدنشان درگیر گال شده است
سولفور ماده ای است که در چند داروی گال از آن استفاده می شود. همچنین می توانید بدون تجویز پزشک سولفور را تهیه و از آن به عنوان صابون، پماد، شامپو یا مایعی برای درمان گال استفاده کنید. اما یادتان باشد سازمان غذا و دارو هیچ داروی بدون نسخه ای را برای درمان گال تایید نکرده است.
طی هفته نخست درمان، به نظر می رسد علائم بدتر شده اما بعد از هفته اول، خارش کمتر می شود و در هفته چهارم باید کاملا درمان شده باشید. اگر پوست ظرف یک ماه درمان نشود، یعنی هنوز به انگل آلوده است. یادتان باشد خارش تا یک ماه بعد از درمان گال ادامه دارد.اگر علائم بعد از چهار هفته پس از درمان برطرف نشد، با پزشک مشورت کنید.
رهایی از گال چقدر طول می کشد؟
همانطور که گفتیم، درمان اولیه برای رهایی از گال ۷ روز طول می می کشد. شما یا فرزندتان می توانید بعد از گذشت ۲۴ ساعت از درمان اولیه، به محل کار یا مدرسه برگردید. اگرچه روش های درمان به سرعت کرم گال را از بین می برد، ممکن است خارش تا چند هفته ادامه داشته باشد.
اقدامات لازم برای جلوگیری از انتقال گال
بایدها:
- روز اول درمان، تمام لباس ها و ملافه های خانه را در دمای ۵۰ درجه سانتی گراد یا بالاتر بشورید
- لباس های غیر قابل شستشو را به مدت سه روز در کیف سربسته بگذارید تا انگل بمیرد
- برای اینکه کودک یا نوزاد پماد را از روی دست و پای خود لیس نزند، از دستکش یا جوراب استفاده کنید
- اگر نمی توانید بعضی چیزها را بشورید، روی آن ها حشره کش بزنید و به مدت یک هفته در پلاستیک سربسته قرار دهید. تخم گال تا دو روز روی لباس و ملافه زنده می ماند
- روی تمام فرش ها و تشک ها جاروبرقی بکشید
نبایدها:
- تا وقتی دوره درمان کامل نشده، با کسی تماس فیزیکی یا جنسی برقرار نکنید
- از حوله، لباس یا ملافه فرد مبتلا به گال استفاده نکنید
انتظار نداشته باشید جوش و لکه های گال سریعا برطرف شود. ممکن است خارش بعد از درمان جوش ادامه داشته باشد.
اگر بیماری گال درمان نشود چه اتفاقی می افتد؟
درمان گال باعث از بین رفتن انگل، برطرف شدن علائمی نظیر خارش و رفع عفونت می شود. ممکن است جوش و خارش طی چند روز یا هفته اول درمان بدتر شود. بعد از گذشت چهار هفته، پوست باید درمان شود.
اگر بعد از گذشت چهار هفته پوست درمان نشد، احتمالا هنوز کرم در بدن وجود دارد. بعضی از افراد باید دو یا سه بار تحت درمان قرار بگیرند تا از شر کرم خلاص شوند. حتما برای درمان به متخصص پوست مراجعه کنید. هرگز از ضد جرب یا حشره کشی که از آن برای محصولات و چهارپایان استفاده می شود، مصرف نکنید.
ممکن است شش هفته طول بکشد تا خارش برطرف شود. دلیل وجود خارش معمولا به واکنش آلرژیک برمی گردد، نه درمان نشدن گال. شما می توانید برای درمان خارش از لوسیون کالامین یا آنتی هیستامین استفاده کنید. اگر خارش با این روش برطرف نشد، پزشک معالج کرم کورتیکواستروئید تجویز می کند.
سوالات متداول درباره بیماری گال
۱- آیا بیماری گال کشنده است؟
خیر به صورت معمول گال کشنده نیست. اما در صورتی که سیستم ایمنی بدن فرد ضعیت باشد، ممکن است عوارض شدیدی برای او ایجاد کند.
۲- آیا بیماری گال واگیردار است؟
بله گال به راحتی منتقل می شود و برای جلوگیری از سرایت آن باید نکات بهداشتی را رعایت کنید.
۳- درمان بیماری گال چیست؟
بیماری گال با کرم ها و پماد های موضعی مانند کرم پرمترین، پماد سولفور و لوسیون بنزیل بنزوات و یا در موارد شدیدتر با داروهای خوراکی مانند قرص ایورمکتین درمان می شود.
طول درمان بیماری گال چقدر است؟
طول درمان گال ۷ روز است. اما خارش پوست ممکن است تا ۱ ماه نیز ادامه داشته باشد.
دکتر نابت تاجمیر ریاحی متخصص پوست و مو
