خشکی یا التهاب لب وضعیتی شایع است که با علائم خشکی، قرمزی و ترک خوردن لبها شناخته میشود. عوامل متعددی مانند سردی هوا، قرار گرفتن در معرض آفتاب و کم آبی باعث خشکی لب میشود. اما خشکی لب میتواند علامت مشکل جدیتری، از جمله کمبود برخی از مواد مغذی، باشد. در این مقاله، به این سوال که خشکی لب کمبود کدام ویتامین است، جواب می دهیم.
خشکی لب کمبود کدام ویتامین است؟
مواد معدنی که کمبودشان موجب خشکی لب و ترک خوردن پوست لب و گوشه دهان می شود، عمدتا آهن و زینک هستند.
1_ کمبود آهن علت خشکی لب در زنان
آهن برای تعدادی از فرایندهای طبیعی بدن، از جمله انتقال اکسیژن، سنتز دی ان ای و تولید گلبول قرمز، ضروری است. این ماده معدنی در سلامت پوست، التیام زخم و ترمیم التهاب هم نقش کلیدی ایفا می کند. کم خونی ناشی از کمبود آهن باعث خشکی گوشه لب می شود. کمبود این ماده معدنی باعث رنگ پریدگی، شکننده شدن ناخن ها و خستگی مفرط هم می شود.
2_ کمبود زینک و ترک خوردن لب
زینک (روی) از جمله مواد معدنی است که وجود آن برای سلامتی لازم است. درواقع، کمبود زینک باعث اختلال در سلامت پوست، گوارش، عملکرد ایمنی، سلامت تناسلی و رشد میشود. همچنین در خشکی، خارش و التهاب و ترک خوردن گوشههای لب هم موثر است. از دیگر علائم کمبود زینک می‌توان به اسهال، نقص ایمنی، زخم شدن پوست و ریزش مو اشاره کرد.
3_ ویتامین ب و خشکی لب
ویتامین ب شامل هشت ویتامین محلول در آب است که در تولید انرژی و عملکرد سلولها نقش دارند. تحقیقات نشان میدهد ویتامین ب باعث ترمیم بافت و التیام زخم هم میشود. خشکی لب از جمله علامتهای شایع کمبود ویتامین ب، مخصوصا فولات (ویتامین ب ۹)، ریبوفلاوین (ویتامین ب ۲) و ویتامین ب ۶ و ب ۱۲ است.
اگر فرد دچار اختلالی، مانند بیماری سلیاک، ورم معده مزمن و بیماری کرون، باشد که روی جذب مواد مغذی تاثیر میگذارد، مستعد کمبود ویتامین ب خواهد بود. از آنجایی که ویتامین ب در محصولات حیوانی یافت میشود، افراد وگان و گیاهخوار هم در معرض خطر کمبود قرار دارند. به علاوه، کمبود ویتامین ب منجر به درماتیت، افسردگی، کجخلقی و خستگی نیز میشود.
۴- ویتامین ب ۲
بدن برای حفظ سلامت مو، ناخن، پوست و لب به ویتامین ب ۲ یا ریبوفلاوین نیاز دارد. کمبود این ویتامین باعث زخم شدن دهان یا لب می شود. لبنیات، تخم مرغ، لوبیا، گوشت لخم، آجیل و سبزیجات برگدار و سبز سرشار از ویتامین ب ۲ هستند.
۵- ویتامین ب ۳
کمبود ویتامین ب ۳ یا نیاسین باعث خشکی و ترک خوردن لب¬ها یا قرمز شدن و التهاب زبان و دهان می-شود. کمبود این ویتامین درماتیت را هم در پی دارد. شما می¬توانید با مصرف گوشت گاو، گوشت خوک، هالیبوت، ماهی تن، ماکیان، غلات، شیر و سبزیجات برگدار و سبز نیاسین مورد نیاز بدن را تامین کنید.
6_ کمبود ویتامین ب ۶
کمبود ویتامین ب ۶ منجر به ترک خوردن گوشه¬های لب و درماتیت می¬شود. غلات کامل، حبوبات، گوشت و سبزیجات سبز و برگدار منبع خوبی از ویتامین ب ۶ هستند.
7_ کمبود ویتامین آ
مصرف زیاد این ویتامین باعث خشکی لب و پوست میشود. مسمومیت ویتامین آ خطر مرگ را به همراه دارد. به گفته مرکز پزشکی دانشگاه ماریلند، اکثر افراد با مصرف غذا ویتامین آ کافی به دست میآورند. ویتامین آ دو منبع دارد: رتینوئید که در غذاهای حیوانی یافت میشود و کارتنوئید که در گیاه وجود دارد. اما مصرف مکمل خطر مسمومیت را بالا میبرد.
درمان فوری خشکی لب
- در اکثر موارد، استفاده از بالم لب در طول روز راحتترین روش برای درمان خشکی لب است.
- اگر لب خیلی خشک شده، ترک برداشته یا پوسته میشود، بهتر است از پمادهای قوی مثل وازلین استفاده کنید.
- اگر مشکوک به کمبود مواد مغذی هستید، درمورد انجام آزمایشات و روش‌های درمان با پزشک مشورت کنید.
- مشکل برخی از افراد با تغییر رژیم غذایی و مصرف بیشتر غذاهای سرشار از آهن، زینک یا ویتامین ب حل میشود. اما دیگران نیاز به مصرف مولتیویتامین یا مکمل دارند.
- پزشک میتواند بیماری زمینهای را که باعث خشکی لب شده است تشخیص دهد.
سایر عوامل خشکی لب
به غیر از کمبود مواد مغذی، عوامل متعدد دیگر نیز در خشکی لب نقش دارند. شرایط محیطی مانند آفتابسوختگی و آب و هوای خشک و سرد هم باعث خشکی و ترک لب میشود. کمآبی و لیسیدن یا کندن بیش از حد لبها هم در خشکی لب موثر است.
همچنین ممکن است خشکی لب ناشی از دیگر مشکلات جدی در سلامت باشد. مثلا، بیماری کرون یک اختلال التهابی روده است که علاوه بر التهاب یا ترک خوردن گوشههای دهان باعث خشکی لب میشود. خشکی لب در کنار خشکی پوست، ضعف و تغییر وزن، یکی از علائم زودهنگام مشکلات تیروئید است.
خشکی گوشه های لب از دیگر مشکلاتی است که باعث ورم، خارش و خشکی گوشههای دهان میشود. بعضی از عفونتهای قارچی و باکتریایی یا جمع شدن بزاق دهان در گوشه لب در بروز این مشکل دخیل اند.
کمبود کدام ویتامین باعث سیاهی لب میشود؟
یکی از مهم ترین دلایل تیره شدن لب ها کمبود ویتامین B12 است. اگر کمبود ویتامین ب۱۲ داشته باشید، ممکن است لبهایتان تیره شود و یا نقاط سیاهی روی آنها پدیدار شود. غذاهای غنی از ویتامین B12 مانند تخم مرغ، مرغ، ماهی، قارچ و غلات غنی شده و مکمل های آن به حل این مشکل کمک می کنند.
لازم به ذکر است که گاهی اوقات ممکن است سیاهی لب از زیاد بودن آهن بدن به وجود بیاید. اگر عاداتی مانند سیگار کشیدن و یا بیماری های خاص ندارید و احتمال می دهید که تیرگی لب هایتان مربوط به ویتامین ها است، بهتر است به یک پزشک مراجعه کرده و آزمایش های لازم را انجام دهید.
دکتر نابت تاجمیر ریاحی متخصص پوست و مو
