جوش هورمونی دقیقاً همان چیزی ست که به نظر می رسد و مربوط به تغییرات در هورمون های شما می باشد. با اینکه جوش های هورمونی معمولاً با نوسانات هورمونی در دوران بلوغ همراه هستند، می توانند بزرگسالان با هر گروه سنی را نیز تحت تأثیر قرار دهند.
این جوش ها، به طور ویژه ای در زنان شایع هستند. عوامل بسیاری از جمله عادت ماهیانه و یائسگی می توانند منجر به بروز جوش های هورمونی شوند. در این مقاله، در مورد ویژگی ها و روش های درمان جوش های هورمونی و تفاوت آن ها با جوش های کبدی صحبت می کنیم.
ویژگیهای جوشهای هورمونی
جوش های هورمونی برای برخی افراد به شکل جوش سر سیاه و سر سفید هستند و یا به شکل جوش کیستی و نقاط ریزی روی نوک آن همراه هستند. کیست ها در اعماق زیر پوست تشکیل می شوند و روی سطح پوست نمی آیند. اغلب این برآمدگی ها به لمس حساس هستند.

این نوسانات هورمونی ممکن است به طور ویژه، با افزایش موارد زیر موجب تشدید جوش های صورت شوند:
- التهاب کل صورت
- تولید چربی (سبوم) در منافذ
- سلولهای پوستی منعقد شده در فولیکول های مو
- تولید باکتری عامل جوش صورت به نام پروپیونی باکتریوم
محل جوش های هورمونی
شیوع آکنه های هورمونی معمولاً در ناحیه T رخ می دهد. منطقه ای از صورت شما که شامل بینی، چانه و پیشانی شما می باشد. جوش های ناشی از آکنه های هورمونی می توانند سایر قسمت های صورت شما را نیز تحت تأثیر قرار دهند. در بزرگسالی، شیوع آکنه های هورمونی بر روی فک، گونه ها و نواحی اطراف لب رایج می باشد.
علت ایجاد جوش های هورمونی
شرایطی که بر سطح هورمون ها تأثیر می گذارند می توانند باعث آکنه های هورمونی شوند. در اینجا به چند نمونه از این دلایل اشده شده است :
- بلوغ
- قاعدگی
- یائسگی
- سندرم تخمدان پلی کیستیک
- افزایش سطح آندروژن ها
طبق تخمین ها ، آکنه در حدود ۵۰ درصد از جمعیت زنان ۲۰ ساله و ۲۵ درصد از ۴۰ تا ۴۹ سال وجود دارد.
آیا جوش دوران یائسگی یک نوع جوش هورمونی است؟
بسیاری از خانم ها در دهه های ۴۰ و ۵۰ سالگی شروع به تجربه یائسگی می کنند. یائسگی موجب یک افت طبیعی در هورمون های تولیدمثل شما می شود که ناشی از پایان عادت ماهیانه می باشد. برخی از خانم ها در طول دوران یائسگی خود، جوش زدن را تجربه می کنند. این احتمالاً به علت افت در سطوح استروژن یا افزایش در هورمون های آندروژن مانند تستوسترون می باشد. (مطالعه بیشتر: جوش در بزرگسالی)
حتی اگر شما از درمان های جایگزینی هورمون (HRT) برای تسکین علائم یائسگی خود استفاده کنید، هنوز هم ممکن است جوش دوران یائسگی را تجربه کنید. این امر به این دلیل می باشد که برخی از درمان های جایگزینی هورمون از هجوم هورمون پروژستین برای جایگزینی اتلاف استروژن و پروژسترون بدن شما استفاده می کنند. معرفی این هورمون به سیستم بدن شما می تواند موجب شکسته شدن پوست شما شود.
در برخی موارد، داروی تجویزی می تواند موجب پاکسازی جوش ناشی از یائسگی شود. برخی از خانم ها ممکن است با استفاده از شیوه های درمانی طبیعی به موفقیت دست پیدا کنند. با پزشک خود در مورد گزینه های درمانی مناسب شرایط خود صحبت کنید.
تفاوت جوش هورمونی و کبدی
جوش کبدی نوعی جوش است که به علت مشکلات کبد در پوست ظاهر می شود. اگر خون شما مملو از سمومی نظیر مواد شیمایی غذایی، آلاینده ها، داروها و … باشد و این مواد توسط کبد دفع نشده باشند، نتیجه آن به صورت جوش کبدی روی پوست ظاهر می شود. عامل دیگری که در ارتباط کبد و جوش نقش دارد، چربی است. اگر رژیم غذایی شما حاوی مقدار زیادی “چربی مضر” باشد، جوش های کبدی روی پوست شما ایجاد می شوند.
در مورد تفاوت جوش هورمونی و کبدی، می توان گفت که جوش هورمونی بیشتر در نیمه پایین صورت ایجاد میشود. در حقیقت، هر دو این جوش ها در همه جای صورت و بدن ممکن است اتفاق بیفتند، اما برای مثال، جوش های هورمونی بیشتر در اطراف چانه و خط فک شما ظاهر می شوند.
همچنین، ممکن است پوست ناحیه ای که دارای جوش است خشک باشد و نه چرب. این میتواند نشانه این باشد که جوش از نوع کبدی است و نیاز است که رژیم غذایی پاکسازی کبد را شروع کنید.


درمان جوش های هورمونی
در مورد چگونگی خلاص شدن از آکنه های هورمونی چند گزینه درمانی وجود دارد.
۱- درمان موضعی
اولین گزینه استفاده از درمان های موضعی است. این گزینه در درمان انواع خفیف آکنه محبوب ترین و موثرترین گزینه است. متخصص پوست شما احتمالاً یکی از موارد زیر را تجویز می کند:
- رتینوئیدها
- آنتی بیوتیک ها
- بنزوئیل پراکسید
- اسید آزلائیک
- داپسون
همچنین ممکن است متخصص پوست شما ترکیبی از هر یک از مواد فوق را به منظور به حداکثر رساندن اثر در کاهش جوش های هورمونی توصیه کند.
۲- قرص برای جوش هورمونی
دومین گزینه درمانی برای آکنه های هورمونی شدید یا مداوم ، داروهای خوراکی است.
- آنتی بیوتیک ها (لایمسیکلین، داکسی سایکلین و ماینوسایکلین)
- مسدود کننده های گیرنده آندروژن (سیپروترون استات، اسپیرونولاکتون، دروسپیرنون و فلوتامید)
۳- روش های پزشکی برای درمان جوش هورمونی
روش های پزشکی یکی دیگر از گزینه های درمانی است که به طور معمول برای از بین بردن لایه بالایی پوست که شامل آکنه، آلودگی، روغن و سایر آلاینده های پوست است استفاده می شود. این درمان ها عبارتند از:
- میکرودرم ابریژن
- لایه برداری شیمیایی
- فتوتراپی
- لیزر جوش های هورمونی
برای جوش هورمونی به چه دکتری مراجعه کنیم؟
برای تشخیص اینکه چقدر احتمال دارد جوش های شما هورمونی باشد، باید ابتدا به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید. احتمالا پزشک برای شما آزمایش تشخیصی تجویز کرده و سپس داروهای مناسب را به شما توصیه می کند. دکتر نابت تاجمیر ریاحی، سال ها در مورد انواع بیماری های پوستی داشته اند و تجربه زیادی در درمان انواع جوش و آکنه دارند
چگونه جوش های هورمونی را از بین ببریم؟
راهکارهای زیر را برای از بین بردن جوش های هورمونی در خانه امتحان کنید:
۱. پوست را به آرامی تمیز کنید
برای تمیز نگهداشتن منافذ پوست خود از چربی، آلودگی و آرایش، آن را با یک شوینده ملایم دوبار در روز بشویید.
۲. از پماد یا کرم درمانی استفاده کنید
بلافاصله پس از شستشو، از یک کرم درمان جوش موضعی استفاده کنید. آکزون به عنوان یک ژل ضد التهابی و ضد باکتریایی تجویز می شود. برخلاف بنزوئیل پروکساید، که می تواند پوست را خشک کند، ژل آکزون حاوی دپسون می باشد که یک ماده ی مؤثر برای رفع جوش خانم های میانسال می باشد.
۳. پوست خود را مرطوب کنید
از یک مرطوب کننده غیر کومدوژنیک یا غیر کومدون زا یا فاقد چربی استفاده کنید و آن را فقط روی نقاطی از پوست که احساس خشکی می کنید، استعمال کنید.
۴. در مورد لایه بردارها پرس و جو کنید
با متخصص پوست خود در مورد یک سری لایه بردارهای شیمیایی صحبت کنید. معمولاً یک دوز کم از اسیدهای گلیکولیک یا آلفا هیدروکسی می تواند سلولهای مرده پوست شما را (که منافذ پوست شما را منعقد می کنند) از بین ببرد.
۵. باکتریهای خوب دریافت کنید
یک بار در روز، مکمل پروبیوتیک مصرف کنید یا ماست همراه با کشت های زنده فعال بخورید. پروبیوتیک ها با کمک به تسکین التهاب روده شما مشکلات پوستی از جمله جوش را تسکین می بخشند.
۶. رژیم غذایی خود را تغییر دهید
لبنیات – به ویژه خامه که موجب هورمون های تولید کننده جوش بیشتری می شود، را حذف کنید. چه محصول جایگزینی برای پوست شما مناسب می باشد؟ شیر بادام. مصرف غذاهای دارای شاخص گلیسمی بالا مانند نان سفید، برنج و پاستا را نیز محدود کنید.
۷. تحرک بیشتری داشته باشید
ورزش موجب افزایش گردش خون می شود که می تواند به کاهش التهاب پوست کمک کند.
۸. استرس کمتری داشته باشید
روش های کاهش استرس مانند یوگا، ماساژ و مدیتیشن را تمرین کنید.
۵- درمان گیاهی جوش های هورمونی صورت
در برخی موارد ، ممکن است از گزینه های درمانی گیاهی برای از بین بردن آکنه های هورمونی خفیف استفاده شود.
– روغن درخت چای: این روغن را می توان برای خشک کردن غدد چربی و کاهش التهاب به صورت موضعی استفاده کرد.
– مکمل روغن ماهی: روغن ماهی حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ است که باعث کاهش التهاب در پوست و افزایش هیدراتاسیون بدون گرفتگی منافذ و ایجاد جوش می شود.
سوالات متداول درباره جوش های هورمونی
۱- جوشهای هورمونی چه شکلی اند؟
جوش های هورمونی معمولا به صورت سرسفید، سرسیاه، پاپول، کیست و ندول هستند و ممکن است دردناک باشند. به طور معمول، جوشهای سرسفید و سرسیاه باعث درد، التهاب یا تورم نمیشوند، اما اگر ایجاد کنند، به احتمال زیاد به کیست تبدیل میشوند.
۲- از کجا بفهمیم جوش هایمان هورمونی است؟
جدا از ویژگی های ظاهری که برای جوش های هورمونی نام بردیم، برای بررسی دقیق تر باید آزمایش های جوش هورمونی را انجام دهید.
۳- چه قرصی برای جوش های هورمونی خوب است؟
قرص های اسپیرونولاکتون، سیپروترون استات، لایمسیکلین و ماینوسایکلین معمولا برای درمان جوش های هورمونی به کار می روند.
۴- جوش های هورمونی کجای صورت مشاهده می شوند؟
جوش هورمونی ممکن است هر قسمتی از بدن را تحت تاثیر قرار دهد. اما قسمت هایی از صورت که معمولا جوش هورمونی می زنند، بخش پایینی صورت مانند چانه، خط فک، زیر گونه ها، روی بینی و گاهی نیز پیشانی است.
دکتر نابت تاجمیر ریاحی، فوق تخصص پوست و مو در تهران