بروز یک برآمدگی جوش مانند بر روی دست می تواند از نظر زیبایی برای برخی افراد ناراحت کننده باشد. این برآمدگی‌های شبیه جوش از عوامل مختلفی از جمله اگزما، زگیل و… ناشی شود. در ادامه، علت جوش روی دست و همچنین روش های خانگی برای درمان آن را بررسی خواهیم کرد.
جوش روی دست نشانه چیست؟
جوش (آکنه) هنگامی به وجود می آید که یک غده تولید کننده چربی مسدود و ملتهب شود. این ضایعات کوچک، متورم و قرمز رنگ هستند. سر برخی از جوش ها سفید بوده که بیانگر وجود چرک و عفونت می باشد. آکنه ها اغلب بر روی صورت، قفسه سینه و کمر پدیدار می شوند.
از آنجایی که پوست دست فاقد غدد چربی است، آکنه در این ناحیه بروز نمی دهد. با این حال، امکان دارد انواع دیگری از ضایعات پوستی بر روی دست بروز داده و مشابه با جوش باشند. جوش روی دست ممکن است نشانه اگزما، کیست، زگیل و پینه یا میخچه انگشت دست باشد. در این مطلب رایج ترین عوامل بروز برآمدگی های جوش مانند بر روی دست به همراه درمان آن ها و زمان مراجعه به پزشک بیان شده است.
روتین پوست جوش دار
علت جوش روی دست چیست؟
علت جوش روی دست یا عوامل احتمالی به وجود آمدن ضایعات جوش مانند روی دست شامل موارد زیر هستند:
۱. درماتیت آتوپیک (اگزما)
درماتیت آتوپیک یا همان اگزما یک بیماری پوستی رایج است. اگزما ۱۵ تا ۲۰ درصد کودکان و ۱ تا ۳ درصد افراد بالغ را در سطح جهان به خود مبتلا کرده است. درماتیت آتوپیک می تواند برآمدگی هایی کوچک، قرمز و خارش دار را بر روی دست ها، صورت و دیگر نواحی پوست به وجود آورد و علاوه بر جوش دست باعث علت خارش بدن باشد.
خارش این برآمدگی ها می تواند به قدری شدید شود که خواب شبانه فرد را مختل کند که اصطلاحاً خارش شبانه بدن نامیده می‌شود. با اینکه خاراندن این نواحی احساس تسکین موقتی را به همراه دارد اما احتمال ابتلا به عفونت را افزایش می دهد.
۲. مو برگشتگی یا فولیکولیت
برخی افراد موهای دست خود را کنده یا می تراشند که این کار می‌تواند سبب رشد مو در زیر پوست یا همان مو برگشتگی شود. موهای زیرپوستی پس از کنده یا تراشیده شدن با زاویه‌ای رشد می‌کنند که سبب بازگشت آنها به درون بافت می‌شود. این پدیده می‌تواند سبب تشکیل برآمدگی، قرمزی و تورم در ناحیه مبتلا شود. همچنین احتمال بروز و عفونت در فولیکول موی زیر پوستی نیز وجود دارد. این عفونت با نام فولیکولیت شناخته شده و توانایی انتشار دارد.
۳. کیست گانگلیون
کیست گانگلیون یک برآمدگی خوش خیم و غیر سرطانی است. این کیست ها می توانند بر روی مفاصل دست، مچ یا انگشت پدیدار شوند. همچنین، اغلب ظاهری گرد یا بیضوی داشته و امکان دارد حاوی ماده ای ژله مانند باشند. کیست های گانگلیون مخصوصا در هنگام فشردن یک عصب می توانند دردناک باشند. علاوه بر این موارد، این کیست ها توانایی ایجاد اختلال در حرکت مفصل را نیز دارند.
۴. نیش حشرات
چندین نوع از جای نیش حشرات می تواند به بروز یک برآمدگی قرمز بر روی پوست منجر شود. یک نوع از این نیش ها، نیش مورچه آتشین است. نیش این مورچه سبب تشکیل یک پوستول بر روی پوست می شود. پوستول ها شبیه به جوش های آکنه ای بوده و حاوی چرکی زرد رنگ هستند. به گفته بیمارستان کودکان شهر سیاتل آمریکا، نزدیک به ۹۶ درصد این پوستول ها ظرف ۲۴ ساعت پس از نیش خوردگی به وجود می آیند. پوستول ها نسبتا خارش دار بوده و می توانند تا ۷ روز دوام داشته باشند.
۵. زگیل
زگیل های رایج، زائده های پوستی کوچکی هستند که به صورت مکرر بر روی دست ها و انگشتان بروز می دهند. زگیل ها به رنگ پوست بوده و برآمدگی آن ها یکسان و صاف نیست. همچنین، امکان دارد عروق خونی مسدود شده‌ای نیز در آنها وجود داشته باشد که به صورت نقطه هایی سیاه رنگ دیده می شوند. این عروق در اثر تشکیل لخته خون مسدود می شوند.
افراد هنگامی به زگیل مبتلا می شوند که در تماس با برخی انواع ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV قرار می گیرند. زگیل های رایج معمولا عامل نگرانی نبوده و بدون نیاز به درمان از بین می روند. البته، در برخی شرایط ممکن است برطرف شدن آن ها بیش از ۲ سال طول بکشد.
جوش های ریز روی دست با خارش
بیماری هایی که ممکن است باعث ایجاد جوش های ریز روی دست همراه با خارش شوند، عبارتند از زونا، آبله مرغان، کراتوز پیلاریس، درماتیت تماسی و گال. هر کدام از این بیماری ها علاوه بر جوش های قرمز و خارش علائم دیگری نیز دارند که آنها را از هم متمایز می کند. ممکن است برای تشخیص دقیق، نیاز باشد با یک پزشک مشورت کنید تا علت علائم شما مشخص شود.
پیشنهاد مطالعه: علت جوش کف سر چیست؟
جوش های ریز آبدار روی دست
دیسیدروزیس یک بیماری پوستی است که باعث ایجاد جوش های کوچک و آبدار بر رو و کف دست ها و کناره های انگشتان می شود. تاول هایی که در دیسیدروز ایجاد می شوند معمولاً حدود سه هفته طول می کشند و باعث خارش شدید می شوند. پس از خشک شدن تاول های دیسیدروزیس، پوست شما ممکن است پوسته پوسته به نظر برسد.
درمان دیسیدروزیس اغلب شامل کرم ها یا پمادهایی است که روی پوست آسیب دیده مالیده می شود. در موارد شدید، پزشک ممکن است قرص های کورتیکواستروئیدی مانند پردنیزون یا تزریق را پیشنهاد کند. دیسیدروزیس را اگزمای دیسیدروتیک و پومفولیکس نیز می نامند.
درمان خانگی جوش های ریز روی دست
جوش های ریز روی دست اگر ناشی از اگزما باشند، روش های خانگی زیر می توانند به کاهش علائم کمک کنند:
- به طور مرتب پوست دستتان را مرطوب کنید
- دست خود را در آب گرم (نه داغ) حاوی بلغور جو دوسر کلوئیدی یا جوش شیرین نگه دارید
- برای جلوگیری از خراشیدن پوست دستتان، بانداژ را روی آن ناحیه ببندید
- از محصولات مراقبت از پوست ملایم و بدون بو استفاده کنید
- از طریق یوگا، مدیتیشن، یا سایر تکنیک های آرامش بخش، استرس و اضطراب را مدیریت کنید
پیشگیری از جوش دست
در پایین نکاتی درباره سبک زندگی آورده شده که خطر جوش زدن روی دست، ایجاد زگیل و ضایعات پوستی مشابه روی دست را کاهش می دهند:
- از پماد ها و روغن های مرطوب کننده دست استفاده کنید.
- جهت پیشگیری از بروز آکنه و اگزما تکنیک های مدیریت استرس را تمرین کنید.
- جهت محافظت از ساییدگی دست‌ها، دستکش‌های پد دار بپوشید.
- جهت پیشگیری از بروز فولوکولیت، تکنیک های مناسب تراشیدن مو را به کار بگیرید.
دکتر نابت تاجمیر ریاحی، فوق تخصص پوست و مو در تهران
