پسوریازیس یک بیماری پوستی طولانی مدت است که موجب تشکیل ضایعات پوستی قرمز و پوسته پوسته می شود. در برخی از افراد، پسوریازیس می تواند ناخن ها و مفاصل را نیز درگیر کند.
پزشک معمولاً با پرسیدن سؤالات و معاینه ی پوست شما، پسوریازیس را تشخیص می دهد. هیچ درمان قطعی برای پسوریازیس وجود ندارد, اما روش هایی وجود دارد که به تحت کنترل در آوردن آن کمک می کنند.
پسوریازیس چیست؟
پسوریازیس یک بیماری التهابی طولانی مدت است که پوست را درگیر می کند. این بیماری پوستی معمولاً شبیه به پوسته های نقره ای ضخیم است و می تواند خشک، خارش دار و گاهاً دردناک باشد. پسوریازیس در هر نقطه ای از بدن مانند کف سر، دست ها، کف پاها، ناخن های دست ها، ناخن های پاها و نواحی تناسلی می تواند اتفاق بیفتد.
پسوریازیس معمولاً به صورت دوره ای ظاهر می شود و به مرور زمان از بین می رود. حدوداً از هر ۲ نفر فرد مبتلا به پسوریازیس، یک نفر دچار تغییراتی در ناخن های خود مانند ناخن های حفره دار، تغییر رنگ یافته یا شکننده می شود.
انواع مختلف پسوریازیس چه مواردی هستند؟
پسوریازیس پلاکی، شایع ترین نوع پسوریازیس است که از هر ۱۰ فرد مبتلا به پسوریازیس، ۹ نفر به این نوع پسوریازیس دچار می شوند. پسوریازیس پلاکی معمولاً شامل ضایعات قرمز، ضخیم و با گوشه ی تیز می شود. این ضایعات در هر جایی از بدن ایجاد می شوند، اما معمولاً روی آرنج ها، زانوها، پایین کمر و کف سر ظاهر می شوند. سایر انواع کمتر شایع پسوریازیس شامل موارد زیر می شوند:
پسوریازیس معکوس یا فلکسورال:
در نقاطی مانند زیر بغل، کشاله ران، بین باسن، گوش ها و ناف ایجاد می شوند که پوست آنها روی هم ساییده می شود. این ضایعات لکه هایی با گوشه های تیز هستند که بدون پوسته و یا با پوسته ی کم هستند.
پسوریازیس پالموپلانتار:
در کف دست ها و کف پاها ایجاد می شود. در این نوع پسوریازیس پوست، پوسته پوسته و قرمز می شود و مانند پسوریازیس پلاکی روی نقاط دیگر بدن نیز یافت می شود.
پسوریازیس گوتات یا خال دار:
در بزرگسالان جوان معمولاً ۲ تا ۳ هفته بعد از عفونت ویروسی یا تونسلیت رخ می دهد. این نوع پسوریازیس باعث بروز ضایعات کوچک و قطره ای شکل می شود و معمولاً در سراسر بالاتنه، کمر و دست و پاها گسترش پیدا می کند.
پسوریازیس پوسچولار:
دارای برجستگی هایی به رنگ سفید-زرد می باشد که از چرک های غیر عفونی پر شده و پوست زیر آنها قرمز و حساس است. شما باید برای درمان این شرایط به بیمارستان بروید و داروهای خوراکی دریافت کنید.
پسوریازیس اریترودرمیک:
دارای نقاط ملتهب و قرمزی از پسوریازیس می باشد که تمام پوست را درگیر می کند. این شرایط معمولاً در افرادی اتفاق می افتد که قبلاً دچار پسوریازیس پلاکی پایدار شده اند.
پسوریازیس چه علائمی دارد؟
پسوریازیس در افراد مختلف، موجب بروز علائم متفاوتی خواهد شد و در هر دوره ای از زندگی می تواند ایجاد شود. علائم پسوریازیس معمولاً در اوایل بزرگسالی شروع می شوند و از هر ۴ فرد مبتلا به آن معمولاً ۳ نفر، قبل از ۴۵ سالگی به آن دچار می شوند. شایع ترین علامت پسوریازیس پلاکی، لکه های قرمز، خشک و برجسته ای از پوست می باشد که با پوسته های نقره ای پوشانده شده اند.
این لکه ها معمولاً روی زانوها، آرنج ها، پایین کمر و کف سر ایجاد می شوند، اما در نقاط دیگر بدن نیز می توانند ظاهر شوند. پسوریازیس همچنین موجب فرو رفتگی و تغییر رنگ در ناخن ها می شود. برخی از افراد دچار ورم، سفتی و درد مفاصل می شوند. این شرایط به آرتروز پسوریاتیکی شناخته می شود و از هر ۱۰ فرد مبتلا به پسوریازیس، ۳ نفر به آن دچار می شوند.
چه عواملی موجب بروز پسوریازیس می شوند؟
با اینکه علت پسوریازیس ناشناخته است، اما تصور می شود در افرادی رخ می دهد که به صورت ژنتیکی، سیستم ایمنی پوست آنها به محرک های خاصی واکنش نشان می دهد. این محرک ها ممکن است شامل عفونت هایی از جمله تونسیلیت استرپتوکوکی یا التهاب لوزه ها،HIV و دیگر عفونت های ویروسی و یا استرس شدید باشند.
سیگار کشیدن و نوشیدن الکل زیاد نیز ممکن است پسوریازیس را بدتر کند. اگر یکی از اعضای خانواده ی شما به پسوریازیس مبتلا باشد، احتمال ابتلای شما نیز به این بیماری بیشتر است. برخی از داروها نیز ممکن است پسوریازیس را تحریک کنند و باعث شدیدتر شدن پسوریازیس شوند. این داروها شامل لیتیوم، مسدود کننده های بتا و داروهای ضد مالاریا می شوند. اگر به پسوریازیس مبتلا هستید و داروهای کورتیکواستروئیدی مصرف می کنید، باید بیشتر مراقب باشید. از پزشک خود بپرسید چگونه به مرور زمان دوز داروی خود را کم کنید تا از ظاهر شدن مجدد پسوریازیس خود پیشگیری کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
در صورت ظاهر شدن لکه های برجسته، پوسته پوسته و قرمز روی پوستتان که خود به خود از بین نمی روند، باید به پزشک مراجعه کنید. اگر قبلاً به پسوریازیس تشخیص داده شده اید، در موارد زیر باید به پزشک خود مراجعه کنید:
- پسوریازیس شما شدید یا گسترده شود.
- باعث ناراحتی یا درد شود.
- باعث نگرانی شما در مورد ظاهر پوستتان شود.
- با درمان بهبود پیدا نمی کند.
- دچار ورم، درد و سفتی مفاصل شده اید.
پسوریازیس چگونه تشخیص داده می شود؟
اگر فکر می کنید که پسوریازیس دارید، به پزشک خود مراجعه کنید. او در مورد شرایط شما سؤالاتی خواهد پرسید و ممکن است در مورد سوابق پزشکی خانواده تان نیز سؤال کند. پزشک شما پوستتان را معاینه خواهد کرد. او ممکن است شما را به متخصص پوست ارجاع دهد و در صورت درگیری مفاصلتان به یک روماتولوژیست معرفی کند. گاهی اوقات پزشک برای تأیید تشخیص نمونه برداری انجام می دهد و یا به یک پزشک دیگر برای نمونه برداری ارجاع می دهد.
پسوریازیس چگونه درمان می شود؟
هیچ درمان قطعی برای پسوریازیس وجود ندارد، اما روش های درمانی زیادی وجود دارد که می توانند آن را تحت کنترل درآورند و از ظاهر شدن مجدد آن پیشگیری کنند. اگر پسوریازیس دارید، ممکن است برای کمک به کنترل شرایط، به درمان مادام العمر نیاز داشته باشید. ۳ رویکرد درمانی برای درمان پسوریازیس وجود دارد؛ درمان های استعمالی، نوردرمانی و درمان های سیستمتیک (تمام بدن).
درمان های موضعی زیر را باید به صورت کرم یا پماد روی پوست خود استعمال کنید:
- داروهای کورتیکواستروئیدی
- کلسیپوتریول (نوعی ویتامین D)
- تازاروتن (در دسته ی داروهایی به نام رتینوئیدها)
- زغال سنگ
- دیترانول
- نوردرمانی: روش های نوردرمانی شامل فتوتراپی با اشعه ی فرابنفش و فتو شیمی درمانی هستند.
درمان های سیستمتیک (تمام بدن) ممکن است شامل یک یا چند مورد از داروهای زیر شوند:
- متوترکسات
- سیکلوسپورین
- رتینوئیدها
- داروهای بیولوژیکی
روش های عمومی تری نیز وجود دارد که شما می توانید برای کمک به کنترل پسوریازیس انجام دهید. این اقدامات عبارتند از:
- مرطوب کردن پوست به صورت روزانه – از پزشک خود بخواهید یک مرطوب کننده ی مناسب به شما توصیه کند.
- مصرف داروهای تجویزی طبق دستور پزشک برای کمک به پیشگیری از عود مجدد پسوریازیس
- کاهش استرس
- داشتن سبک زندگی سالم و یک رژیم غذایی سالم
- ترک سیگار و محدود کردن مصرف الکل
آیا پسوریازیس قابل پیشگیری است؟
متأسفانه، پسوریازیس قابل پیشگیری نیست. اما شما می توانید با مصرف منظم داروهایی که پزشک تجویز کرده، احتمال ظاهر شدن مجدد پسوریازیس را کاهش دهید.
عوارض پسوریازیس
آرتروز پسوریاتیک، یک آرتروز التهابی مرتبط با پسوریازیس است. این بیماری، مفاصل و همچنین نقاطی را که تاندون ها به استخوان ها متصل می شوند، درگیر می کند و موجب سفتی، درد، ورم و گاهاً آسیب به مفاصل درگیر شده می شود. از هر ۴ فرد مبتلا به پسوریازیس، ۱ نفر دچار آرتروز پسوریاتیک خواهد شد.
افراد مبتلا به پسوریازیس شدید نیز بیشتر در معرض ابتلا به دیابت، بیماری های قلبی عروقی، فشار خون بالا، هایپرلیپیدمی، چاقی، سندرم روده التهابی و بیماری سلیاک قرار دارند. پسوریازیس همچنین می تواند به طور جدی روی سلامت روحی و اجتماعی شما تأثیر بگذارد. افراد مبتلا به پسوریازیس، بیشتر دچار مشکلات روحی از جمله افسردگی می شوند. علاوه بر این، پسوریازیس ممکن است توانایی شما برای کار کردن، مدرسه رفتن یا شرکت در فعالیت های فیزیکی تحت تأثیر قرار دهد.
دکتر نابت تاجمیر ریاحی متخصص پوست، مو در تهران
