اگر سرطان پوست درمان نشود، می تواند به طور دائمی به سلولهای مجاور آسیب برساند یا در سراسر بدن متاستاز پیدا کند و کشنده باشد. این مقاله سه نوع اصلی سرطان پوست را بررسی می کند.
سرطان پوست چیست؟
سرطان پوست، تومور بدخیمی است که در آن تکثیر کنترل نشده ای از انواع سلول های پوستی رخ می دهد، در حالی که فرایند طبیعی بازسازی پوست، تکثیر سلولها به شیوه ای کنترل شده است.
چه کسانی ممکن است دچار سرطان پوست شوند؟
- معمولاً افراد مسن تر به سرطان پوست دچار می شوند, اما افراد جوان تر و به ندرت کودکان نیز ممکن است درگیر شوند.
- سرطان پوست معمولاً افرادی با پوست روشن را درگیر می کند، گرچه، افراد دارای پوست تیره تر نیز ممکن است به سرطان پوست دچار شوند.
- افرادی که در گذشته به سرطان پوست مبتلا بوده اند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان های پوست دیگر قرار دارند.
- سابقه ی خانوادگی سرطان پوست، این احتمال خطر را افزایش می دهد.
- ژن های خاصی مانند گیرنده ی ملانوکورتین ۱، به عنوان ژن هایی معرفی شده اند که افزایش خطر سرطان پوست را در پی دارند.

انواع سرطان پوست
شایع ترین انواع سرطان پوست عبارتند از:
- کارسینوم سلول بازال (BCC)
- کارسینوم سلول سنگفرشی (SCC) از جمله کراتوآکانتوما
- ملانوم
اصطلاح غیرملانوم سرطان پوست به تمام انواع سرطان پوست به جز ملانوم اشاره دارد BCC .و SCC نیز سرطان کراتینوسیت نامیده می شوند.
ملانوم:
در معرض نور فرابنفش قرار گرفتن، یک عامل خطر بزرگ برای اکثر ملانوم ها می باشد. حدود ۴ تا ۷ درصد از سرطان های پوست را ملانوم تشکیل می دهد، اما عامل اکثر مرگ و میرهای ناشی از سرطان پوست نیز می باشد. افرادی که بیش از ۱۱۹ روز صبر می کنند تا تحت درمان قرار بگیرند، ۴۱ درصد بیشتر در معرض خطر مرگ و میر قرار دارند. وقتی ملانوم خیلی زود شناسایی و درمان شود، میزان بقای ۵ ساله، ۹۹ درصد است. ملانوم می تواند نوع بسیار خطرناک سرطان پوست باشد.
اخیراً پیشرفت های زیادی در زمینه ی درمان ملانوم صورت گرفته است، اما بهترین دفاع، پیشگیری و شناسایی زودهنگام است. این سرطان در ملانوسیت های بدن تشکیل می شود. ملانوسیت ها، نوعی سلول پوستی هستند که رنگدانه تولید می کنند. ملانوم می تواند یک سرطان رشد کننده با سرعت زیاد باشد و احتمال متاستاز آن نسبت به هر نوع سرطان پوست دیگری بیشتر است.
درمان نشدن ملانوم:
از آنجا که ملانوم می تواند به سرعت رشد کند، در صورت درمان نشدن بسیار خطرناک است. این سرطان در عرض ۴ تا ۶ هفته می تواند خطرناک شود. گرچه، اگر ملانوم در مراحل اولیه شناسایی و درمان شود، احتمال ریشه کن شدن آن بسیار بالا می باشد.

کارسینوم سلول بازال:
سرطان سلول بازال، شایع ترین نوع سرطان پوست است. ۹۰ ٪ از سرطان های سلول بازال مربوط به قرار گرفتن در معرض اشعه های فرابنفش نور خورشید می باشند. این نوع سرطان، آهسته ترین نوع سرطان پوست می باشد و کمترین میزان احتمال متاستاز را دارد. گرچه اگر کارسینوم سلول بازال درمان نشود، می تواند موجب آسیب بافت دائمی شود.
کارسینوم سلول بازال نوعی سرطان پوست است که می تواند هم لایه های بالایی و هم لایه های عمیق تر پوست را درگیر کند. کارسینوم های سلول بازال، معمولاً روی صورت ظاهر می شوند. با اینکه این سرطان آهسته ترین رشد را در میان سرطان های پوست دارد، می تواند به سلول های مجاور سرایت کند و موجب تشکیل ضایعات، زخم یا عفونت شود. در موارد بسیار نادر، این سرطان می تواند متاستاز پیدا کند.
درمان نشدن کارسینوم سلول بازال:
اگر سرطان سلول بازال درمان نشود، این ضایعات پوستی باعث آسیب دائمی به بافت پوست می شوند که ترمیم آن می تواند بسیار پرهزینه و تهاجمی باشد. عفونت های مرتبط می توانند سیستماتیک باشند و سلامت شما را به خطر بیندازند.
کارسینوم سلول سنگفرشی:
کارسینوم سلول سنگفرشی یا SCC دومین سرطان پوست شایع می باشد. ۹۰ ٪ موارد کارسینوم سلول مخاطی مانند کارسینوم سلول بازال، مربوط به قرار گرفتن در معرض اشعه های فرابنفش نور خورشید می شوند. اگر شما پیوند عضو شده اید، ۱۰۰ برابر بیشتر در معرض ابتلا به SCC قرار دارید. در آمریکا، سالانه ۱۵۰۰۰ نفر بر اثر کارسینوم سلول سنگفرشی می میرند.
کارسینوم سلول سنگفرشی در ابتدا لایه ی بالایی پوست را درگیر می کند، اما اگر درمان نشود، می تواند به لایه های عمیق تر سرایت کرده و متاستاز پیدا کند. سرطان قبل از سرایت به نقاط دیگر بدن ممکن است در همان محل رشد کند. گرچه برای برخی از افراد رشد سرطان سلول سنگفرشی بسیار سریع است.

درمان نشدن کارسینوم سلول سنگفرشی:
این سرطان اگر درمان نشود، می تواند متاستاز پیدا کند و اگر در نقاط پرخطر مانند گوش ها، لب ها یا جای زخم ها شناسایی شود، احتمال این موضوع بیشتر است. با اینکه احتمال متاستاز سرطان سلول سنگفرشی نسبت به ملانوم کمتر است، اما در صورت متاستاز می تواند خطرناک باشد.
چه چیزی موجب بروز سرطان پوست می شود؟
انواع شایع سرطان پوست که در بالا فهرست شده اند، مربوط به قرار گرفتن در معرض اشعه ی فرابنفش می شوند. اشعه ی فرابنفش، طیف الکترومغناطیسی نور خورشید با طول موج بین ۱۰۰ nm و 400nm (کوتاهتر از نور قابل مشاهده) می باشد.
خطرات دیگر شامل موارد زیر میشوند:
- سیگار کشیدن
- عفونت ویروس پاپیلومای انسانی (زگیل های تناسلی) به ویژه برای محل های مخاطی مانند مخاط دهان، لب ها و نواحی تناسلی
- سرکوب سیستم ایمنی به وسیله ی دارو، به طور مثال برای کسانی که پیوند عضو انجام داده اند و آزاتیوپرین و سیکلوسپورین مصرف می کنند.
- داروهای دیگر مانند هیدروکلروتیازید
- ویروس HIV
- قرار گرفتن در معرض اشعه ی یونیزه کننده
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص مانند آرسنیک و زغال سنگ
- بیماری های پوستی طولانی مدت مانند لیکن اسکلروزوس یا توبروز اسکلروزوس
- زخم یا اسکار طولانی مدت برای مثال ناشی از سوختگی بر اثر حرارت (زخم مارجولین).
برخی از سرطان های پوست بر اثر مشکلات ژنتیکی مانند موارد زیر رخ می دهند:
- آلبینیسم
- سندرم سلول پایه ای (سندرم گورلین)
- سندرم بازکس – دوپر – کریستول

- سندرم بلوم
- سندرم بروک – اشپیگلر
- سندرم کاودن
- دیسکراتوز مادرزادی
- اپیدرمولیز بولوزا
- اپیدرومودیسپلازی وروسی فورمیس
- سندرم خانوادگی خال های متعدد ملانومای غیرطبیعی
- سندرم پیری زودرس
- سندرم روتموند – تامسون
- سندرم مویر – تور
خشک پوستی رنگدانه ای
سرطان پوست چگونه تشخیص داده می شود؟
سرطان های پوست اصولاً توسط یک متخصص پوست یا پزشک خانوادگی با مشاهده ی یک ضایعه ی در حال خونریزی و بزرگ شونده تشخیص داده می شود. ضایعه به دقت بررسی می شود و به طور ایده آل یک معاینه ی کامل پوستی انجام می شود.
- درموسکوپی (با استفاده از یک انرژی مغناطیسی مخصوص) ممکن است برای تأیید تشخیص، شناسایی زودهنگام سرطان های پوستی و رد کردن احتمال ضایعات خوش خیم استفاده شود.
- نمونه برداری جزئی از پوست ممکن است در موارد سرطان پوست غیر ملانوم مشکوک، برای تشخیص یا تعیین یک زیر مجموعه ی سرطان انجام شود که می تواند روی درمان تأثیر بگذارد.
- برش کامل معمولاً زمانی انجام می شود که فرد مشکوک به ملانوم باشد، زیرا نمونه برداری جزئی می تواند در تشخیص ملانوسیتیک گمراه کننده باشد.
- تشخیص در آزمایشگاه توسط یک هیستوپاتولوژیست انجام می شود. اگر به آزمایشات خاصی نیاز باشد، دریافت گزارش چندین روز طول می کشد.
- آزمایش ژنتیک برای تشخیص ملانوم و ملانوم مبتنی بر خون، ممکن است در برخی از مراکز موجود باشد.
- ممکن است اگر فرد مشکوک به خطر گسترش سرطان باشد، به آزمایشات بیشتری نیاز باشد.
چرا تشخیص زود هنگام بسیار مهم است؟
شناسایی زود هنگام، بهترین دفاع در مقابل خطرات سرطان پوست می باشد. آنچه شما به عنوان یک توده ی کوچک یا ناحیه ی تغییر رنگ یافته می بینید، می تواند نشانه ی یک مشکل جدی تر در زیر سطح پوست باشد. ماهانه پوست خود را بررسی کنید و سالی یک بار برای معاینه ی بدنی کامل به یک متخصص پوست مراجعه کنید. شناسایی زود هنگام که منجر به درمان فوری می شود، می تواند نیاز به رویکردهای تهاجمی را کاهش داده و شانس بقا را افزایش دهد.
برای پیشگیری از سرطان پوست چه باید کرد؟
بهترین درمان برای سرطان پوست، پیشگیری است. یکی از عوامل خطر قابل اصلاح برای سرطان پوست، قرار گرفتن در معرض اشعه های فرابنفش است. بنابراین بهتر است مراقب باشید که:
- مدت زیادی در معرض آفتاب نمانید.
- هیچ گاه از تخت های برنزه کننده استفاده نکنید، زیرا با نور فرا بنفش به پوست آسیب می رسانند.
- بین ساعات ۱۰ صبح تا ۴ بعداز ظهر، در مقابل خورشید قرار نگیرید.
- اگر قرار است در معرض آفتاب بمانید، از لباس های محافظ و یک کلاه لبه دار استفاده کنید.

- از ضدآفتابی با طیف گسترده استفاده کنید که از پوست در برابر اشعه های UVA و UVB محافظت می کنند.
- سایر عوامل خطر برای سرطان پوست شامل قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سرطان زا یا دیگر سموم، ژنتیک، بیماری های دیگر و یا داروهایی می شوند که سیستم ایمنی را سرکوب می کنند.
عوارض سرطان پوست چه مواردی هستند؟
سرطان پوست معمولاً قبل از بروز عوارض قابل درمان است. علائم سرطان پوست پیشرفته، تهاجمی یا درمان نشده ممکن است شامل موارد زیر شود:
- زخم شدن
- خونریزی حمله ی محلی و تخریب بافت ها و ساختارهای مجاور
- گسترش تومور دور به غدد لنفاوی و سایر اعضای بدن مانند کبد و مغز (متاستاز)
دکتر نابت تاجمیر ریاحی متخصص پوست، مو در تهران