جوش یکی از شایع ترین بیماری های مزمن پوستی در جهان است که حدود ۴/۹ درصد از افراد را در مقطعی از زندگیشان درگیر می کند. این بیماری می تواند در شدت های مختلفی مثل چند جوش خفیف یا به شکل التهاب های شدید و کیست های عمیق بروز یابد. به طور کلی انواع جوش ها ناشی از بسته شدن منافذ پوست یا التهاب واحد های پیلو (ساختاری در پوست که شامل فولیکول مو، غده چربی و ماهیچه نگهدارنده مو می شود) هستند.
سالانه بیش از ۵۰ میلیون نفر در آمریکا مبتلا به انواع جوش بدن می شوند که در این بین، تنها ۱/۵ میلیون نفر برای درمان جوش به متخصص پوست مراجعه می کنند. میزان بروز جوش در بزرگسالان (که شامل جوش بدن نیز می شود) از سال ۲۰۱۳ به طرز چشمگیری افزایش یافته است. حدود ۱۵ درصد بیمارانی که با این مشکل دست و پنجه نرم می کنند را زنان تشکیل می دهد.
چه عواملی باعث ایجاد جوش بدن می شوند؟
بر اساس نتایج برخی مطالعات، جوش بدن به میزان زیادی با سبک زندگی افراد مرتبط می باشد. شدت این مشکل به عوامل مختلفی بستگی دارد که از میان آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سن
- عادات غذایی
- سطح استرس
- الگوی خواب
- وزن
- مصرف الکل و دراگ (مواد مخدر)
- عوامل ژنتیکی
- نظم چرخه پریودی
بیشتر افراد در دوران نوجوانی خود دچار جوش می شوند؛ اما امکان جوش زدن افراد ۲۱ تا ۲۵ ساله ای که پوست چرب دارند، همیشه وجود دارد. اگرچه جوش بدن معمولاً تهدیدی جدی برای سلامتی محسوب نمی شود، اما عامل تأثیر گذار و مهمی در کاهش اعتماد به نفس، افزایش اضطراب و حتی افسردگی می باشد.
انواع جوش بدن
جوش بدن انواع مختلفی دارد که در ادامه ان ها را توضیح خواهیم داد.
جوش مکانیکا
یکی از دلایل شایع بروز جوش بدن، تماس زیاد و مداوم پوست با تجهیزات ورزشی است. این وضعیت که جوش مکانیکا نام دارد، زمانی رخ می دهد که عرق بدن از طریق لباس یا وسایل ورزشی روی پوست باقی مانده و اصطکاک و گرمای ناشی از آن، باعث تحریک پوست و در نهایت ایجاد جوش شود.
محل دقیق بروز این نوع جوش، به نوع تجهیزات ورزشی مورد استفاده بیمار بستگی دارد. مثلاً دوچرخه سوار یا فوتبالیستی که از کلاه استفاده می کند، ممکن است روی پیشانی، گردن و چانه خود جوش بزند. کوهنوردان به دلیل حمل کوله پشتی های سنگین، معمولاً روی شانه ها و پشت خود دچار جوش می شوند. همچنین احتمال ایجاد جوش روی سینه و پشت رقاص ها و ژیمناست ها به دلیل پوشیدن لباس های تنگ برای مدت طولانی، بسیار بالا می باشد.
علائم جوش مکانیکا می تواند شامل برآمدگی های کوچک و بی رنگ روی پوست و در برخی موارد، کیست های عمیق و دردناک باشد. خبر خوب این است که این نوع جوش معمولاً با درمان مناسب، در عرض شش هفته بهبود می یابد.
جوش کازمتیکا
برخی محصولات مراقبت از مو می توانند منجر به انسداد منافذ پوست و ایجاد جوش در اطراف خط رویش مو و پشت گردن شوند. ناحیه ایجاد این جوش ها به بلندی مو بستگی داشته و ممکن است پشت، شانه ها و سینه را نیز درگیر کند.
متخصصان پوست این وضعیت را جوش کازمتیکا می نامند. در ترکیبات بسیاری از شامپو ها، نرم کننده ها و محصولات حالت دهنده مو، روغن و سیلیکون وجود دارد، که از عوامل اصلی ایجاد جوش های سرسفید محسوب می شوند. بهترین راه درمان این نوع جوش، کنار گذاشتن تمام محصولاتی است که باعث ایجاد جوش شده اند.
دلایل دیگر جوش بدن
عدم رعایت بهداشت فردی و تعریق بیش از حد نیز ممکن است باعث تحریک پوست و ایجاد جوش شود. فرآیند تعریق به تنهایی می تواند به پاکسازی منافذ پوست کمک کند، اما انباشتگی چربی، آلودگی و سلول های مرده در منافذ، جوش های بدن را تشدید کرده و باعث ایجاد جوش های جدید در بدن می شوند. بهترین راه پیشگیری از این مشکل، تمیز نگه داشتن مرتب پوست و رعایت بهداشت فردی است.
قرار گرفتن در معرض نور خورشید نیز از دیگر دلایل بروز جوش می باشد. پوست آفتاب سوخته، خشک شده و بدن برای جبران این خشکی، چربی بیشتری تولید می کند. چربی اضافی می تواند باعث بسته شدن منافذ پوست و در نتیجه، ایجاد جوش در نواحی آسیب دیده شود.
بیشتر بدانید: درمان جوش کمر
پیشگیری و درمان جوش بدن
برای درمان جوش های خفیف بدن، معمولاً نیازی به مراجعه به متخصص پوست نیست. کافی است علت جوش های خود را پیدا کرده و با استفاده از روش های زیر، آن ها را کنترل کنید:
- از محصولات بهداشتی که منافذ پوست را مسدود می کنند استفاده نکنید.
- از مصرف شامپو، نرم کننده یا محصولات بدن حاوی روغن، موم یا سیلیکون بپرهیزید. به جای آن، محصولاتی را تهیه کنید که روی برچسب آن ها عبارت «ضد جوش» یا «غیر کومدوژنیک» درج شده باشد.
- لباس های خود را به طور مرتب بشویید.
عرق، آلودگی و محصولات مراقبتی روی لباس های باقی مانده و جوش هایتان را تشدید می کنند. بنابراین، لوازم زیر را همیشه تمیز نگه دارید:
- روبالشی و ملحفه
- کلاه و هدبند
- لباس های ورزشی
- تجهیزات ورزشی
پیشگیری از جوش مکانیکا
- برای کاهش اصطکاک لباس ها و تجهیزات ورزشی روی پوست، از پد های مخصوص استفاده کنید.
- لباس های ورزشی بپوشید که رطوبت را جذب نمی کنند.در صورت امکان لباس های گشاد بپوشید.
- تجهیزات محافظتی خود را با دیگران به اشتراک نگذارید.
- بلافاصله بعد از ورزش لباس خود را عوض کنید.
- وسایل ورزشی مشترک را قبل از استفاده ضد عفونی کنید.
محافظت از پوست در برابر نور خورشید
اگر قصد دارید برای مدت طولانی در فضای باز و در معرض نور خورشید باشید، ضد آفتاب را فراموش نکنید. ترجیحاً ضد آفتاب های ضد جوش و دارای SPF بالای ۳۰ را انتخاب کنید.
پوست خود را تمیز نگه دارید
- مرتب دوش بگیرید (مخصوصاً پس از مصرف محصولات مراقبتی سنگین یا تعریق زیاد)
- از شوینده های ملایم که پوست را بیش از حد خشک نمی کنند استفاده کنید.
- هنگام شستن بدن، پوست را محکم نمالید و از اسکراب خشن پوست بپرهیزید. بعد از حمام با یک حوله تمیز و نرم، پوست را به آرامی خشک کنید.
- اگر بعد از ورزش امکان دوش گرفتن ندارید، حداقل لباس های خود را عوض کنید.
چه زمانی باید به متخصص پوست مراجعه کرد؟
گاهی اوقات نمی توانید جوش بدن خود را با روش های ذکر شده از بین ببرید. اگر پس از چند هفته رعایت این نکات، جوش شما از بین نرفته و یا تشدید شده است، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. متخصص پوست با توجه به علل بیماری و علائم شما، مناسب ترین گزینه درمانی را پیشنهاد خواهد داد. از جمله روش های درمان جوش می توان به محصولات موضعی بدون نسخه حاوی اسید سالیسیلیک یا بنزوئیل پر اکسید اشاره کرد. بر اساس مطالعات صورت گرفته، این ترکیبات در درمان جوش بدن بسیار مؤثر بوده و اغلب، نیازی به نسخه پزشک ندارند.
دکتر تاجمیر ریاحی، متخصص پوست و مو
