شوره سر یکی از رایجترین بیماریهای پوست سر است. علت اصلی ایجاد شوره سر در افراد مختلف همیشه یک موضوع است، عوامل دیگری وجود دارند که میتوانند مشکل را تشدید کنند. عواملی نظیر تغییرات فصلی در تابستان و زمستان، محرکهای بیرونی نظیر آلودگی و آسیب ناشی از مواد شوینده یا ژلهای سر مسائلی هستند که میتوانند شوره سر را تشدید کنند.
علت خارش و شوره سر چیست؟
علت شوره سر میکروبی طبیعی است که بر روی پوست سر رشد میکند و مالاسیزیا گلوبوزا نام دارد. این میکروب در تمام سطح پوست سر وجود دارد و در پنجاه درصد افراد عامل ایجاد شوره سر محسوب میشود. این میکروب به تغذیه از روغنهای طبیعی پوست سر که سبوم نام دارند میپردازد. سبوم ماده ای چرب و مومی است که پوست سر و موی افراد را مرطوب نگاه میدارد.
با تغذیه میکروب از سبوم، محصولاتی جانبی به نام اولئیک اسید ایجاد میشوند. پنجاه درصد افراد نیز به اولئیک اسید حساسیت دارند و پوست سر این افراد تحریک میشود. در پاسخ به این تحریک، پوست سر ملتهب، قرمز و خارش دار میشود.
بدن به مغز سیگنال میفرستد تا سلولهای پوست زودتر از حالت معمول خود شروع به ریختن کنند. ریزش سلولهای پوست چیزی است که باعث ایجاد پوسته بر روی پوست سر و ریختن آنها بر روی شانه فرد میشود.
چه عواملی باعث تشدید شوره سر میشود؟
شوره سر میتواند در زمانهای استرس یا بیماری تشدید شود. سرما و زمستانهای خشک میتوانند به ایجاد شوره سر منجر شوند و یا وضعیت شوره سر فرد را تشدید کنند.
یکی از دلایل دیگر، بیماری درماتیت سبورئیک (پوست قرمز، خارش دار و پوسته ریزی)است. بعضی از افرادی که در بخشهای دیگر بدن خود التهاب پوستی درماتیت سبورئیک دارند ممکن است با شوره سر مواجه شوند، این افراد معمولا در گوشها، مرکز پوست و سینه خود به درماتیت سبورئیک مبتلا هستند.
با وجود این که دلیل اصلی شوره سر همان چیزی است که پیش از این ذکر شد، عوامل دیگر میتوانند ایجاد شوره سر را تشدید کنند یا باعث بدتر شدن وضعیت فرد شوند که در ادامه به آن می پردازیم.
۱. داشتن پوست چرب و حساس
پوست چرب و حساس ممکن است به واسطه بیماریهای دیگر نظیر درماتیت سبورئیک ایجاد شود. درماتیت سبورئیک در بدن افراد به ایجاد پوست چرب و قرمز منجر شود که با تکههای زرد و سفید برفک پوشانده شده اند.
این بیماری میتواند بر روی پوست سر فرد و نواحی دیگر بدن نیز که سرشار از غدد روغنی هستند تاثیر بگذارد. نواحی نظیر چینهای اطراف بینی، پشت گوشها، شکم و زیربغلها نیز در معرض این بیماری پوستی هستند.
۲. پوست خشک
اگر فرد پوست خشک داشته باشد یا به بیماریهایی نظیر اگزما مبتلا شده باشد، احتمالا پوست سر وی نیز خشک، پوسته پوسته و بسیار خارش دار خواهد بود. پو
ستههای ناشی از خشکی پوست معمولا کوچکتر هستند و روغن کمتری دارند. خشکی پوست میتواند در اقلیمهای سردتر و زمستانها به واسطه شرایط خشک آب و هوایی تشدید شود.
۳. استفاده نامناسب از شامپو باعث تشدید شوره سر میشود.
۴. شانه کردن نامنظم مو
۵. هوای گرم و خشک
۶. آلودگی هوا
۷. شامپوهای قلیایی
۸. رژیم غذایی نامناسب
۹. استرس و اظطراب باعث تشدید شوره سر می شود.
شوره سر در بارداری
اگر باردار هستید و در حال شیردهی هستید در حالی که دچار شوره سر شدهاید ، قبل از استفاده از هرگونه درمانی برای شوره سر یا درماتیت سبوروئید ، با پزشک معالج یا داروساز خود مشورت کنید.
شوره در نوزادان
شوره سر در نوزادان معمولاً به خودی خود پاک می شود و معمولاً درمان آن ضروری نیست. با این وجود ، ممکن است چند هفته یا در بعضی موارد چند ماه طول بکشد تا کاملاً پاک شود.
علائم شوره سر در نوزادان را می توان با موارد زیر کنترل کرد:
- شامپو بچه ملایم
- روغن بچه
- روغن نارگیل
- روغن زیتون
درمان خانگی شوره سر
۱. از روغن درخت چای استفاده کنید.
به خاطر داشته باشید که روغن درخت چای میتواند موجب حساسیت پوست افرادی شود که پوستهای حساسی دارند. بهتر است این روغن با افزودن چند قطره به درون یک روغن حامل دیگر نظیر روغن نارگیل رقیق شود و سپس به طور مستقیم بر روی پوست قرار داده شود.
۲. روغن نارگیل
کف سر خود را با روغن نارگیل ماساژ دهید.
۳. آلوئه ورا را بر روی پوست سر خود قرار دهید.
گوشت داخل برگ های آلوئه ورا را، جدا کرده و به کف سر خود بمالید.
۴. سطح استرس خود را کاهش دهید.
برای کنترل سطح استرس، از روشهای کاهش استرس استفاده کنید. تکنیکهای مختلف مدیتیشن، یوگا، نفس عمیق یا آروماتراپی میتوانند به کاهش سطح استرس شما کمک کنند.
۵. از سرکه سیب استفاده کنید.
برای استفاده از سرکه سیب میتوانید چند قاشق چای خوری از سرکه را به شامپوی خود اضافه کنید یا این ماده را با روغنهای ضروری دیگری ترکیب کنید و یا به طور مستقیم بر روی موی سر خود اسپری کنید.
۶. از آسپیرین کمک بگیرید.
آسپیرین یکی از آسان ترین درمانهای شوره سر محسوب میشود. کافی است دو قرص آسپیرین را خرد کنید و پودر را پیش از شستن موی سر به شامپوی خود اضافه کنید.
۷. امگا۳ استفاده کنید.
علاوه بر مصرف مواد غذایی حاوی امگا۳، کپسول آن را می توانید از داروخانه تهیه کنید.
۸. پروبیوتیکهای بیشتری بخورید.
مواد غذایی مانند ماست، خیاشور و کفیر، حاوی پروبیوتیک هستند.
۹. از جوش شیرین استفاده کنید.
درمان با حمام جوش شیرین میتواند به میزان چشم گیری خارش و حساسیت سر را بعد از یک دوره مصرف سه هفته ای کاهش دهد.
شامپو برای درمان شوره سر
چه شامپوهایی در درمان شوره سر موثر هستند ؟شامپو های دارویی که حاوی مواد زیر هستند در معالجه شوره موثر هستند.
روی پیریتون
این درمان ضد قارچ باعث کاهش تولید مخمر می شود.
اسید سالیسیلیک
این ماده در گروهی از داروهای موسوم به عوامل کراتولیتیک قرار دارد و به نرم شدن و ریختن سلولهای پوستی روی پوست سر شما کمک می کند
سولفید سلنیوم
این یک ماده ضد عفونی است که باعث رفع خارش و پوسته پوسته شدن پوست سر می شود و پوسته های خشک را برطرف می کند (این مورد را قبل از استفاده با پزشک معالج یا داروساز خود در میان بگذارید و در مورد کودکان زیر دو سال استفاده نکنید).
کتوکونازول
این اغلب مؤثرترین ماده ضد قارچی در کاهش و ریختن سلول ها از پوست سر است. در موارد شدید و مداوم شوره سر ، ممکن است هنگامی کار کند که سایر شامپو های ضد شوره اثر کمی یا بدون تأثیر داشته باشند.
شامپوهایی که حاوی کتوکونازول هستند را می توان در افراد در هر سنی استفاده کرد. کتوکونازول با جلوگیری از رشد قارچها و مخمرها کار می کند.
شامپوهایی که حاوی گوگرد هستند
گوگرد نیز در درمان شوره موثر است.
اسید آلیسیلیک همراه با گوگرد
شامپوهایی که به طور همزمان این دو ماده را داشته باشند، در درمان شوره بسیار موثرتر واقع میشوند.
چرا همه وقت دچار شوره سر می شویم؟
در بزرگسالان ، شوره سر اغلب پس از درمان مجدداً عود می کند و ممکن است نیاز به درمان بیشتر باشد. در صورت داشتن ریش که تحت تأثیر شوره قرار دارد ، می توان از شامپو ضدشوره برای این ناحیه از صورت نیز استفاده کرد.
دکتر نابت تاجمیر ریاحی متخصص پوست و مو در شمال تهران