سوزش و قرمزی پوست دست از مشکلات رایجی است که می تواند بنا به دلایل زیادی رخ دهد. از جمله این دلایل می توان به آفتاب سوختگی، تحریک پوست با یک ماده حساسیت زا و مصرف برخی از داروها اشاره کرد. خوشبختانه، اغلب موارد قرمزی و خارش پوست به راحتی قابل تشخیص و درمان هستند. در برخی موارد، قرمزی و تغییر رنگ پوست با نام هایی مثل التهاب پوست یا گرگرفتگی شناخته می شوند. با وجود اینکه معمولاً این مشکل جدی نیست، اما گاهی اوقات می تواند نشانه ای از مشکلات جدی مثل لوپوس یا مخملک باشد.
آفتاب سوختگی
حتی در هوای ابری هم می توانید دچار آفتاب سوختگی شوید! آفتاب سوختگی علاوه بر قرمزی پوست با علائم زیر همراه است:
- سوختگی سطحی پوست
- درد، حساسیت و تورم
- خشکی و پوسته پوسته شدن پوست
- با قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آفتاب ممکن است دچار سوختگی و تاول های ریز یا عمیق شوید.
درمان های خانگی مثل استفاده از ژل آلوئه ورا و حمام آب سرد برای موارد آفتاب سوختگی های خفیف مفید می باشند. اگر نواحی زیادی از پوست شما تاول زده است، بهتر است به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید. همچنین، در صورتی که علائم آفتاب سوختگی با سرگیجه یا گیجی همراه بود، مراقبت های فوری پزشکی را در اولویت قرار دهید.
درماتیت تماسی تحریکی
درماتیت تماسی تحریکی نوعی واکنش پوستی است و زمانی اتفاق می افتد که پوست در معرض مواد آسیب زا قرار گیرد. این بیماری با واکنش آلرژیک پوستی متفاوت بوده و معمولاً توسط محرک هایی مثل اسیدها، حلال ها و مواد شیمایی ایجاد می شود. برخی از موادی که ممکن است باعث ایجاد این بیماری شوند عبارتند از:
- صابون ها
- شامپوها
- مواد شوینده
- نرم کننده لباس
- سیمان
- استفاده طولانی مدت از پد خیس
- رنگ مو
- سم ها و آفت کش ها
علائم درماتیت تماسی تحریکی می تواند شامل موارد زیر باشد:
- دانه های قرمز یا تغییر رنگ پوست
- برآمدگی های بی رنگ، قرمز و خارش دار
- تاول پوستی
- خارش یا سوزش پوست
برای بهبود علائم این بیماری در مرحله اول از هر گونه ماده محرک اجتناب کرده و برای محافظت و بهبود التهاب پوست دست، آن را مرطوب نگه دارید. در صورتی که علائم شما با درمان های خانگی بهبود نیافت، به پزشک پوست مراجعه کنید.
درماتیت تماسی آلرژیک
در برخی موارد، ممکن است پس از تماس با یک ماده ای که به آن آلرژی دارید، دچار قرمزی پوست دست شوید. اگر همواره با مواد شیمیایی یا فلزات خاصی سر و کار دارید، ممکن است بعد از مدتی پوست شما واکنش آلرژیک به آن ماده نشان دهد. این مشکل درماتیت تماسی آلرژیک نام دارد.
به عنوان مثال، افرادی که در کارگاه ساخت جواهرات کار می کنند ممکن است با گذشت زمان به نیکل حساسیت نشان دهند. مواد شیمیایی موجود در رنگ موهایی که آرایشگران استفاده می کنند نیز یکی از مهم ترین مواد آلرژی زا می باشد. در واقع، قرمزی و تغییر رنگ پوست دست، بخشی از پاسخ ایمنی بدن به ماده آلرژی زاست. اگر همراه با قرمزی پوست، علائم زیر را تجربه می کنید بهتر است سریعاً به یک متخصص پوست مراجعه کنید:
-بثوراتی که به صورت ناگهانی ظاهر شده اند.
-بثوراتی که در کل بدن شما پخش شده اند.
-تب
-تاول (به خصوص در اطراف چشم، دهان یا اندام تناسلی)
-علائم عفونت (مثل ترشحات مشکوک، تورم، پوسته پوسته شدن، درد، احساس گرما یا گر گرفتگی، کبودی و تغییر رنگ پوست)
داروها
تمامی داروها اعم از داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه (OTC) و مکمل های گیاهی می توانند باعث ایجاد واکنش آلرژیک و سایر عوارض جانبی ناخواسته مثل قرمزی پوست دست شوند. از رایج ترین این داروها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آنتی بیوتیک هایی مثل پنی سیلین
- مسکن ها مثل آسپرین، ناپروکسن، ادویل یا ایبوپروفن
- داروهای صرع و مشکلات خود ایمنی
- داروهای شیمی درمانی
واکنش آلرژیک به داروها از خفیف تا شدید (حتی با خطر مرگ) متغیر است. این عوارض معمولاً تا یک ساعت پس از مصرف آن دارو نمایان می شوند. برخی از علائم مثل قرمزی پوست دست ممکن است روزها یا هفته ها بعد از مصرف دارو بروز یابند. علائم مهم آلرژی دارویی عبارتند از:
- کهیر
- تب
- خارش پوست
- خارش و آبریزش چشم
- تورم
- نفس تنگی
- خس خس سینه
- آبریزش بینی
- آنافیلاکسی (که یک واکنش آلرژیک شدید با خطر مرگ است)
اگزما
اگزما یا «درماتیت آتوپیک» نوعی بیماری شایع پوستی است که باعث خارش، خشکی، قرمزی و تحریک پوست و ایجاد برآمدگی های تاول مانند روی پوست دست می شود. اگزما می تواند در هر فرد با هر سنی رخ دهد، اما بیشتر در کودکان و نوزادان شایع می باشد. علائم اگزما معمولاً شامل موارد زیر است:
- خشکی و پوسته پوسته شدن پوست
- خارش
- التهاب و برافروختگی پوست
- قرمزی یا تیرگی، تورم و خارش پوست بعد از خاراندن پوست
- ضخیم شدن پوست
- لکه های قرمز یا قهوه ای روی پوست
- برآمدگی های کوچک و پر از مایع
علائم اگزما ممکن است در افراد با رنگ پوست مختلف، متفاوت باشد. این بیماری در افرادی با پوست روشن تر با دانه های قرمز و در پوست های تیره تر با رنگ خاکستری، قهوه ای تیره یا بنفش ظاهر می شود.
در صورتی که مشکوک به اگزما هستید، بهتر است به یک متخصص پوست مراجعه کنید. پزشک معمولاً با گرفتن تست آلرژی شما را راهنمایی می کند. تست آلرژی به شما نشان می دهد که ممکن است به چه موادی آلرژی دارید و یا باید از چه موادی دوری کنید. پزشک با توجه به علائم شما، درمان مناسب را پیشنهاد خواهد داد. درمان های اگزما معمولاً شامل داروهای تجویزی برای آرام کردن سیستم ایمنی و کاهش التهاب می شود.
درماتیت سبورئیک
درماتیت سبورئیک که بیشتر با نام شوره سر شناخته می شود، بیماری رایجی است که معمولاً فرق سر را تحت تأثیر قرار می دهد. در برخی موارد، سایر نواحی بدن که دارای غده چربی هستند (مثل صورت، بالای کمر و سینه) نیز درگیر می شوند. درماتیت سبورئیک ممکن است در هر فردی رخ دهد؛ اما احتمال ابتلا به این بیماری در نوزادان و نیز بزرگسالان ۴۰ تا ۷۰ سال بیشتر است.
درماتیت سبورئیک ممکن است خود به خود برطرف شده و یا اینکه مجدداً عود کند. این بیماری مسری نبوده و هیچ ربطی به رعایت بهداشت فردی شما ندارد! از علائم درماتیت سبورئیک می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تغییر رنگ یا قرمزی پوست، چرب شدن و ورم پوست
- فلس های سفید یا زرد رنگی که پوسته های ضخیم ایجاد می کنند.
- لایه های نازک روی پوست که به راحتی کنده می شوند.
- تاول های پر از مایع
- سایر تغییرات در رنگ پوست
در اغلب موارد، مصرف شامپوی حاوی سلنیوم سولفاید می تواند به رفع و بهبود این عارضه کمک کند. در صورتی که کودک شما به این بیماری دچار شده است، بهتر است قبل از مصرف هر چیزی با پزشک مشورت کنید. اگر مصرف شامپو کمکی به بهبود علائم درماتیت سبورئیک شما نکرده و یا علائم عفونت مثل درد، ترشح، چرک، خارش شدید و پوسته های شدید داشتید بهتر است فوراً به یک متخصص پوست مراجعه کنید.
روزاسه
بثورات قرمز یا تغییر رنگ پوست شما ممکن است ناشی از روزاسه باشد. این مشکل پوستی زمانی رخ می دهد که شما دچار استرس شده و مدت زمان زیادی زیر نور خورشید بوده اید. علائم احتمالی روزاسه شامل موارد زیر می شود:
-سرخی یا گرگرفتگی سریع پوست (به خصوص زمانی که احساس استرس یا گرما می کنید، غذاهای تند می خورید یا الکل می نوشید)
-قرمزی مقطعی، مزمن یا دائمی پیشانی، گونه ها، بینی و چانه
-رگ های خونی واضح روی پوست صورت
-تغییر رنگ یا قرمزی پوست سر، گوش ها، گردن، بالای سینه یا پشت
-پوست چرب یا جوش هایی شبیه به آکنه
-حساس شدن، سوزش و گز گز پوست که ممکن است در زمان استفاده از محصولات خاص یا زیر نور خورشید بروز یابد.
-تورم یا برآمدگی پوست پیشانی، گونه ها یا اطراف چشم
-ضخیم شدن پوست روی بینی، گونه ها یا پیشانی
-تورم پلک ها
-تحریک، قرمزی، آبریزش یا خشک شدن چشم
به محض اینکه متوجه این علائم شدید، به دکتر پوست مراجعه کنید. درمان زود هنگام این بیماری می تواند از پیشرفت و تشدید علائم جلوگیری کند.
پسوریازیس
پسوریازیس یک بیماری مزمن پوستی است که بدن در آن، سلول های پوستی را با سرعت بیشتری تولید می کند. رشد سریع سلول های پوست باعث ایجاد لکه های قرمز و ملتهب روی پوست می گردد. علائم پسوریازیس می تواند شامل موارد زیر باشد:
- لکه های خشک، پوسته پوسته و قرمز پوست که اغلب روی پوست سر، آرنج یا زانو ایجاد می شوند.
- پوسته های شفاف
- ضایعات پر از مایع
- خارش پوست
- فرو رفتگی ناخن
در صورتی که مشکوک به پسوریازیس هستید، بهترین راه مراجعه به متخصص پوست است. پزشک، پس از تأیید تشخیص این بیماری می تواند درمان های لازم برای بهبود علائم را در نظر بگیرد. درمان شما ممکن است مدت زیادی زمان ببرد؛ اما ناامید نشوید و صبر داشته باشید.
مشکلات خود ایمنی
مشکلات خود ایمنی شامل بیماری هایی می شود که در آن، بدن به خودش حمله می کند! این مشکلات اغلب با علائمی مثل خستگی، ضعف عضلانی و درد مفاصل همراه بوده که کل بدن را تحت تأثیر قرار می دهد. برخی از مشکلات خود ایمنی که ممکن است پوست را درگیر کنند عبارتند از:
- لوپوس: بیماری مزمنی که باعث زخم های قرمز روی پوست صورت می شود.
- درماتومیوزیت: یک بیماری التهابی نادر که با بثورات قرمز روی صورت، پلک، سینه، پشت و دست ها همراه است.
در صورت ابتلا به بیماری های خود ایمنی، پزشک معمولاً برای رفع علائم مختلف شما درمان های ترکیبی را به کار می گیرد. برای بهبود علائم پوستی در ابتدا باید به یک روماتولوژیست (برای بیماری خود ایمنی) مراجعه کرده و روی درمان بیماری زمینه ای خود کار کنید. روماتولوژیست می تواند در کنار درمان هایی که برای بیماری خود ایمنی شما در نظر گرفته است، شما را به یک متخصص پوست ارجاع داده تا در رفع علائم پوستی به شما کمک کند.
فولیکولیت
عفونت در فولیکول های مو با نام فولیکولیت شناخته می شود. زمانی که فولیکول مو عفونی شود، پوست اطراف آن قرمز یا تیره رنگ خواهد شد. همچنین، در برخی موارد ناحیه آسیب دیده متورم شده و بثورات جوش مانند و سفید رنگ ایجاد می کنند. فولیکولیت زمانی اتفاق می افتد که باکتری یا قارچ به داخل فولیکول شما نفوذ کند. این مشکل معمولاً در زمان استفاده از وان آب گرم غیر تمیز، شیو کردن و کندن موها رخ می دهد.
در صورتی که فولیکولیت شما مدام بر می گردد، باید به یک متخصص پوست مراجعه کنید. پزشک ممکن است برای از بین بردن عفونت برای شما آنتی بیوتیک تجویز کند. درمان به موقع این مشکل از ایجاد اسکار (جای زخم) روی پوست پیشگیری می کند.
عفونت های باکتریایی
۱- سلولیت
سلولیت یک عفونت باکتری رایج و خطرناک است. علائم این بیماری معمولاً شامل یک ناحیه قرمز رنگ روی پوست شده که در عرض چند روز گسترش می یابد. این مشکل زمانی رخ می دهد که پوست شما ترک خورده یا شکسته شود و باکتری ها راهی برای ورود به پوست شما پیدا کنند. سلولیت اغلب ساق پا را درگیر می کند، اما ممکن است در نواحی دیگر بدن مثل صورت یا بازوها نیز رخ دهد. عدم درمان سلولیت می تواند باعث ایجاد عوارض شدید و خطرناک شود:
- دانه های متورم و تغییر رنگ پوست که به سرعث گسترش می یابد.
- حساسیت، قرمزی، تغییر رنگ، گرما و حساسیت به لمس در ناحیه آسیب دیده
- پوست دارای سوراخ یا تاول
- تب و لرز
در صورتی که با هر یک از علائم نام برده مواجه شدید، به دنبال مراقبت های فوری پزشکی باشید. عدم درمان می تواند باعث پخش شدن عفونت در بدن و حتی مرگ شود.
۲- مخملک
مخملک نوعی دیگر از عفونت باکتریایی است که می تواند منجر به قرمزی پوست شود. این بیماری معمولاً توسط باکتری گروه A استرپتوکوک ایجاد شده و با گلودرد استرپتوکوکی مرتبط می باشد. با این وجود، تمام افرادی که گلودرد استرپتوکوکی دارند، مخملک نمی گیرند.
اگر یک یا دو روز بعد از گلودرد، دچار بثورات قرمز روشن یا تغییر رنگ پوست شدید، ممکن است به مخملک مبتلا شده باشید. مخملک معمولاً از یک ناحیه شروع شده و به مرور زمان در سراسر بدن پخش می شود. بیماران مبتلا به مخملک ممکن است علائمی مثل تب یا سردرد را نیز تجربه کنند. درمان مخملک شامل مصرف آنتی بیوتیک هایی مثل آموکسی سیلین یا پنی سیلین می شود.
عفونت های ویروسی
بسیاری از ویروس ها می توانند باعث ایجاد بثورات قرمز روی پوست شوند:
-آبله مرغان: باعث ایجاد برآمدگی های خارش دار و پر از مایع در بدن می شود.
-زونا: بثورات بسیار دردناک، قرمز و تغییر رنگ پوست همراه با گزگز، خارش یا سوزش ایجاد می کند.
-سرخک: با بثورات مسطح و لکه های قرمز شناخته می شود.
-سرخجه: بثورات خشن و ناهموار در سراسر بدن از علائم رایج این بیماری هستند.
-ویروز اپشتین-بار: باعث ایجاد بثورات قرمز مایل به بنفش در بدن و گاهاً در دهان می شود.
-بیماری دست، پا و دهان: با لکه های صاف یا پر از مایع در کف پا، کف دست، دهان و سایر نواحی بدن همراه است.
-بیماری پنجم: لکه های قرمز رنگ در سراسر صورت و بثورات روی بدن از علائم رایج این بیماری است.
-بیماری ششم یا روزئولا: منجر به بثورات روی شکم، بازوها و پاها می شود که معمولاً با علائم تنفسی همراه است.
-ویروس نیل غربی، زیکا و تب دنگی: تبی که معمولاً از طریق نیش پشه منتقل شده و باعث ایجاد بثورات پوستی روی صورت، بدن، بازوها و پاها می شود. در تب دنگی، بثورات ممکن است به صورت لکه های سفیدی که با لکه های قرمز احاطه شده اند ظاهر شود.
برخی از این ویروس ها بسیار مسری هستند و واکسن برخی از آنها موجود می باشد. در صورت احتمال ابتلا به هر عفونت ویروسی باید به پزشک مراجعه کنید (مخصوصاً اگر تب دارید).
تشخیص علت قرمزی پوست
در اغلب موارد، پزشک می تواند به راحتی علت قرمزی پوست را تشخیص دهد. او معمولاً برای تشخیص به اطلاعاتی مثل زمان شروع علائم و چگونگی تغییر آن در طول زمان نیاز دارد. اطلاعات دیگری که ممکن است در طی ویزیت از شما گرفته شود عبارتند از:
- سابقه پزشکی
- علائم و زمان بروز آنها
- داروهای مصرفی فعلی
- سابقه خانوادگی
- هرگونه مواجهه اخیر با محرک ها یا آلرژن ها
معمولاً بعد از دریافت این اطلاعات، فرآیند تشخیص صورت می گیرد. با این وجود، ممکن است برای اطمینان به آزمایش های آلرژی، آزمایش خون یا نمونه برداری پوست نیاز داشته باشید. در مورد مسری بودن بیماری پوستی خود حتماً از پزشک سؤال کنید! اگر بیماری شما مسری است، باید در مورد پیشگیری از انتشار آن از پزشک خود کمک بگیرید.
درمان قرمزی پوست
بهترین راه برای مقابله با بیماری های پوستی خود مراقبتی است. راهکارهای زیر برای بهبود قرمزی و محافظت از پوست شما مفید می باشند:
- محرک ها را از روتین مراقبت از پوست و لوازم آرایشی خود حذف کنید.
- از شوینده ها و مرطوب کننده های ملایم و حاوی مواد تسکین دهنده مثل بابونه، آلوئه ورا و خیار استفاده کنید. این مواد می توانند التهاب پوست را کاهش داده و سد دفاعی پوستتان را بازسازی کنند.
- از لایه برداری و اسکراب بیش از حد پوست خودداری کنید.
- برای پیشگیری از آفتاب سوختگی از ضد آفتاب استفاده کنید.
برای کاهش ناراحتی و خارش خفیف می توانید موارد زیر را به کار بگیرید:
- کرم های ضد خارش بدون نسخه حاوی منتول، کالامین، آلوئه ورا یا بلغور جو دوسر
- کرم هیدروکورتیزون ۱% برای مواردی مثل نیش حشرات یا پیچک سمی
- مصرف آنتی هیستامین هایی مثل آلگرا برای واکنش های خفیف آلرژیک مثل کهیر
- مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن
- استفاده از کمپرس سرد
- پوشیدن لباس های نخی برای کاهش اصطکاک و تنفس پوست
اگر با اقدامات خانگی مشکل شما بهتر نشد، بهتر است به پزشک پوست مراجعه کنید. ممکن است بیماری شما ناشی از عفونت یا بیماری های دیگری باشد که برای درمان آنها به آنتی بیوتیک، آنتی هیستامین و داروهای تقویت سیستم ایمنی یا پمادهای تجویزی نیاز باشد.
خلاصه
قرمزی یا تغییر رنگ پوست از علائم بسیاری از مشکلات می باشد که از بین آنها می توان به تحریک با مواد محرک، عفونت، آلرژی، واکنش دارویی و بیماری های زمینه ای اشاره کرد. برای کشف علت دقیق قرمزی و التهاب پوست، بهترین راه مراجعه به متخصص پوست است. یافتن علت مشکل (مخصوصاً اگر با علائم دیگری مثل تاول، تب، تورم یا خارش نیز مواجه هستید) از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشد.