بوتاکس یکی از معروف ترین و مؤثرترین راه ها برای رفع چین و چروک صورت می باشد. این روش درمانی، علاوه بر صاف کردن چین و چروک، برای درمان هایپرهیدروزیس، اسپاسم گردن و تنبلی چشم کاربرد دارد. مانند هر دارو و روش درمانی دیگری، بوتاکس نیز برای برخی از افراد منع مصرف دارد.
حالا سؤال مهم اینجاست: چه کسانی نباید بوتاکس کنند؟ بوتاکس برای برخی افراد مثل زنان شیرده یا باردار، افراد مبتلا به اختلالات عصبی – عضلانی و افراد مبتلا به برخی بیماری های عصبی توصیه نمی شود. بنابراین اگر به فکر تزریق بوتاکس هستید، باید از خطرات احتمالی و اثرات آن آگاه باشید.
آیا بوتاکس ایمن است؟
بوتاکس توسط نوعی باکتری به نام کلستریدیوم بوتولینوم تولید می شود. این باکتری در محیط های طبیعی مثل دریاچه ها، خاک و جنگل ها زندگی می کند. در واقع، ماده شیمایی ساخته شده توسط این باکتری سم بوتولینوم نام داشته که پایه اصلی بوتاکس است.
شرکت های سازنده ی بوتاکس، از دوز پایین بوتولینوم در بوتاکس استفاده می کنند که قادر است موقتاً عضلات را بدون اثرات کشنده بوتولینوم فلج کند. تزریق بوتاکس با مسدود کردن استیل کولین (انتقال دهنده عصبی که مسئول انقباض عضلانی است) این کار را انجام می دهد. اگر گیرنده استیل کولین «از کار بیفتد»، عضلات آن ناحیه فلج یا بی حس خواهند شد.
به همین دلیل، بوتاکس کاملاً بی خطر بوده و می تواند خط اخم و چین چروک های صورت شما را به مدت ۳ تا ۱۳ ماه از بین ببرد.
کاربردهای بوتاکس چیست؟
علاوه بر رفع چین و چروک صورت، بوتاکس توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای درمان اسپاسم پلک، هایپرهیدروزس، دیستونی دهانه رحم و انقباضات عضلانی تأیید شده است. مطالعات نشان می دهند که بوتاکس می تواند برای بهبود میگرن با اپیزودهای مکرر و مزمن و مشکلات مثانه نیز مؤثر باشد.
چه کسانی نباید بوتاکس کنند؟
با وجود اینکه تزریق بوتاکس عموماً ایمن است، اما برای گروه های خاصی از افراد، تزریق بوتاکس به هیچ وجه توصیه نمی شود.
۱-زنان باردار یا شیرده
به دلیل محدودیت های اخلاقی، مطالعات زیادی با هدف بررسی تأثیر بوتاکس روی سلامت زنان باردار و جنین آنها انجام نشده است. در واقع، هیچ شواهد قطعی برای منع استفاده از بوتاکس برای این افراد وجود ندارد، اما متخصصین ترجیح می دهند که از یک قانون کلی یعنی «پیشگیری از هر گونه خطر احتمالی برای مادر و جنین» پیروی کنند.
زیرا به هر حال، بوتاکس از مقدار ناچیزی سم تشکیل شده و همانطور که به مادران باردار و شیرده توصیه می شود که سیگار نکشند و الکل مصرف نکنند، تزریق های زیبایی مثل بوتاکس نیز منع شده است. مطالعاتی که روی موش ها انجام شده، برخی ناهنجاری ها در رشد جنین را ثبت کرده اند. به همین دلیل، آزمایشات بالینی هرگز روی انسان ها انجام نشده است.
بهترین زمان تزریق بوتاکس برای مادران، بعد از اتمام دوران بارداری و شیردهی است؛ یعنی دقیقاً زمانی که هورمون های بارداری کاهش یافته و به حالت پایداری رسیده اند.
۲-افراد مبتلا به اختلالات عصبی – عضلانی
افرادی که از بیماری های عصبی – عضلانی مثل ALS (بیماری لو گهریگ) سندرم لمبرت – ایتون و میاستنی گراویس رنج می برند، باید از انجام عمل بوتاکس خودداری کنند.
متخصصین و پزشکان در مورد تزریق بوتاکس برای بیماران مبتلا به ضعف عضلانی اطمینان کافی ندارند؛ زیرا احتمال تشدید بیماری بعد از تزریق بوتاکس در این بیماران افرایش خواهد یافت. بیمارانی که دوزهای پایینی از بوتاکس را انجام داده اند دچار مشکلات تنفسی شدیدی مثل دیسفاژی، اختلالات تنفسی یا مشکل در بلع شده اند. لذا به بیماران مبتلا به اختلالات تنفسی مثل آسم یا آمفیزم نیز تزریق بوتاکس توصیه نمی شود.
۳-افرادی که به بوتاکس حساسیت دارند.
آلرژی به بوتاکس به ندرت رخ می دهد؛ اما از آنجایی که برخی از افراد بعد از تزریق بوتاکس دچار واکنش های شدید آلرژیک مثل کهیر، خس خس سینه، خارش یا تورم لب ها، ورم صورت و گلو و زبان و احساس ضعف و خستگی می شوند، باید از تزریق بوتاکس خودداری کنند. البته هیچ آزمایشی برای تشخیص آلرژی وجود ندارد؛ بنابراین بهتر است قبل از تزریق بوتاکس با پزشک خود مشورت کنید.
علاوه بر آلرژی، بوتاکس غیر مرغوب و یا تزریق آن توسط فرد بی تجربه می تواند عوارض جانبی مختلفی ایجاد کند که برخی از آنها عبارتند از:
- تورم، درد یا کبودی در محل تزریق
- علائم آنفولانزا یا سردردی که علت دیگری ندارد.
- افتادگی پلک
- کج شدن دهان
- ریزش آب دهان
- خشکی چشم یا آبریزش چشم
- ناراحتی معده
- بی حسی
- بی حالی
جایگزین بوتاکس چیست؟
بوتاکس یک روش درمانی تقریباً ایمن است؛ اما برای تمامی افراد توصیه نمی شود. به عنوان مثال، افرادی که به برخی از داروها آلرژی دارند، نباید بوتاکس کنند. همچنین، خیلی از افراد ممکن است نتوانند برای از بین بردن چین و چروک های صورت خود هزینه کنند. برخی جایگزین های مناسب برای بوتاکس عبارتند از:
- طب سوزنی: در این روش، پزشک با استفاده از سوزن های بسیار ظریف جریان خون و اکسیژن به پوست را تقویت کرده که به تحریک تولید کلاژن و افزایش الاستیسیته پوست کمک می کند. همین امر چین و چروک های پوست را کاهش می دهد و شما پوستی شفاف تر و سالم تر خواهید داشت.
- لایه برداری شیمیایی: لایه برداری شیمیایی بیشتر به عنوان درمانی مؤثر برای آکنه شناخته می شود. اما بسیاری از مطالعات، از دیگر فواید این روش به کاهش علائم پیری اشاره کرده اند. در این روش، به کمک اعمال مواد شیمیایی روی پوست (مثل گلایکولیک اسید)، پوست شروع به التهاب و پوست اندازی کرده و با پوستی جدید و شاداب تر جایگزین می شود.
- لیزر تراپی: لیزر در مقایسه با بوتاکس مؤثرتر و راحت تر است. در این روش، پزشک به کمک اشعه لیزر زخم های بسیار ریزی روی پوست ایجاد کرده که باعث تحریک تولید کلاژن می شود.
