ویتیلیگو (پیسی)، یک اختلال ژنتیکی پوستی و همینطور یک اختلال خود ایمنی است که در آن پوست به دلیل نداشتن رنگدانه، رنگ طبیعی خود را از دست می دهد. پیسی، معمولا در سنین قبل از ۴۰ سالگی بروز می کند، و افراد دارای این اختلال، شاهد ظهور لکه های سفید و نامنظمی در نواحی مختلف پوستشان هستند.
این بیماری، می تواند باعث تغییر رنگ مو و چشم ها شود و همچنین باعث ایجاد لکه های سفید در داخل دهان می شود. افراد مبتلا به پیسی، بیشتر از بقیه انسان ها، مستعد آفتاب سوختگی، سرطان پوست، ریزش مو، بیماری های چشمی و ناراحتی روحی و روانی هستند.
علت ابتلا به پیسی چیست؟
اگر چه علت دقیق بیماری پیسی، هنوز به طور دقیق مشخص نشده است. اما می توان تخریب ملانوسیت ها (سلول هایی که مسئول تولید ملانین یا همان رنگدانه پوست هستند)، توسط سیستم ایمنی بدن را به عنوان عامل اصلی بیماری پیسی، در نظر گرفت.
با این حال، پزشکان معتقدند که به غیر از مساله تخریب ملانیست ها توسط سیستم ایمنی بدن، افراد مبتلا به پیسی، سیستم ایمنی سالمی دارند. علاوه بر این، ممکن است با سایر اختلالات خود ایمنی دیگر، همانند کم کاری یا پرکاری تیروئید، دیابت، نارسایی آدرنال، روماتیسم مفصلی و کم خونی خطرناک، به صورت همزمان ایجاد شود. سایر عوامل محرک ایجاد کننده پیسی، عبارتند از آفتاب سوختگی، تماس با مواد شیمیایی یا صنعتی و استرس.
ویتیلیگو یا پیسی، همچنین به عنوان یک اختلال ژنتیکی قابل انتقال به نسل های بعدی است. مطالعات نشان داده اند که ژن NALP1 (یک ژن کدگذاری پروتئین است)، که پروتئین مربوط به فرآیند آپوپتوزیس را کدگذاری می کند، نقش مهمی در ایجاد پیسی دارد. با این حال، در صورتی که حتی یکی از والدین به پیسی مبتلا باشد، احتمال دارد تنها ۵-۷ درصد کودکان به این بیماری مبتلا شوند.
آیا پیسی قابل درمان است؟
در بیشتر موارد، نتایج حاصل از درمان ویتیلیگو، که شامل روش هایی برای بازگردادن رنگ پوست هستند، غیر قابل پیش بینی هستند و از فردی به فرد دیگر متفاوتند. رایج ترین درمان های این بیماری، شامل داروهای موثر بر روی سیستم ایمنی بدن، نور درمانی (پیگمنتیشن مجدد پوست)، و جراحی (پیوند پوست و میکروپیگمنتیشن)، هستند. اغلب برای دستیابی به بهترین درمان برای هر بیمار، ترکیبی از درمان ها برای او استفاده می شود.
کمبود کدام ویتامین باعث پیسی می شود؟
دلایل ابتلا به پیسی را در ابتدای متن مورد بررسی قرار دادیم اما قابل ذکر است که از آن جایی که بیماران مبتلا به پیسی، اغلب از کمبود ویتامین D، اسید فولیک، ویتامین B12، مس و روی رنج می برند، از این رو داروهای مکمل ویتامینی نیز در درمان پیسی بسیار موثر هستند.
برای درمان پیسی، پزشکان اغلب در کنار سایر روش های درمانی، استفاده از ویتامین هایی مانند ویتامین D، B12، E، C و اسید فولیک را نیز تجویز می کنند. .ویتامین ها، نقش مهمی در فرآیند ساخت رنگدانه پوست دارند. چند نمونه از این ویتامین ها و نقششان را شرح می دهیم:
۱_ ویتامین B12 و اسید فولیک
ویتامین B12، از تولید هموسیستئین که یک همولوگ آمینو اسید سیستئین است، جلوگیری می کند. هموسیستئین، باعث کاهش فعالیت تیروزیناز، آنزیمی که مسئول تولید ملانین در بدن است، می شود و همچنین باعث تولید رادیکال های آزاد در بدن می شود که این رادیکال های آزاد منجر به اختلال در سنتز ملانین و تخریب ملانوسیت ها، می شوند.
در کل این فرآیند، اسید فولیک به عنوان یک اهداکننده گروه متیل با ویتامین B12 همراهی می کند. به همین دلیل در پروسه درمان ویتیلیگو، همیشه مصرف این دو ویتامین با هم توصیه می شود. براساس برخی از مطالعات علمی انجام شده، ترکیبی از مکمل های ویتامین B12 و اسید فولیک و همچنین قرار گرفتن در معرض نور خوشید، یک روش درمانی خوب برای بازیابی رنگ طبیعی پوست است.
همچنین استفاده از ترکیب ویتامین B12 و اسید فولیک به همراه اسید پانتوتنیک که شکل محلول در آب ویتامین های گروه B است، نیز نتایج بسیار رضایت بخشی را در از بین بردن لکه های سفید نشان داده است.
۲_ ویتامین های A، C و E
این ویتامین ها در اصل به عنوان آنتی اکسیدن عمل می کنند و از استرس اکسیداتیو پوستی، که عاملی برای تخریب زود هنگام ملانوسیت ها در نظر گرفته می شود، جلوگیری می کنند
۳_ ویتامین D
ویتامین D، با افزایش فعالیت تیروزیناز، سرعت ملانین سازی در بدن را افزایش می دهد. همچنین این ویتامین، به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می کند. ما در بسیاری از اختلالات خود ایمنی، شاهد کمبود ویتامین D هستیم.
۴_ بتاکاروتن
بتاکاروتن، نوعی پیش ماده برای ساخت ویتامین A با فعالیت آنتی اکسیدانی بسیار زیاد است و در حفظ رنگ طبیعی پوست، نقش بسزایی دارد. علاوه بر این ذخیره کاروتنوئیدهای حاصل از مواد غذایی در پوست، پوست هایی که رنگدانه کمی دارند را در مقابل نور خورشید محافظت می کنند.
آیا پیسی مسری و قابل سرایت به دیگری است؟
این بیماری، نه مسری است و نه باعث مرگ می شود. با این حال، مبتلایان از نظر روانی دچار اضطراب می شوند و حتی ممکن است در مواردی، دچار افسردگی حاد نیز شوند. بسته به محل لکه ها روی بدن، ویتیلیگو را می توان به سه دسته اصلی تقسیم کرد:
- پیسی عمومی، که در آن لکه ها در بسیاری از نواحی بدن ظاهر می شوند.
- پیسی سگمنتال، که در آن لکه ها فقط در یک طرف بدن ظاهر می شوند.
- پیسی موضعی، که در آن لکه ها فقط در یک ناحیه محدود پوست ظاهر می شوند.
تشخیص این بیماری، عمدتا به ارزیابی سابقه پزشکی بیمار و همچنین سابقه خانوادگی ابتلا به ویتیلیگو، بستگی دارد.
انجام بیوپسی پوست و آزمایش خون نیز در برخی موارد برای بررسی ابتلای همزمان به سایر اختلالات خود ایمنی با این بیماری، مورد نیاز است.
دکتر تاجمیر ریاحی متخصص پوست و مو
