مقاومت به داروهای ضد قارچی، زمانی رخ می دهد که داروها، نتوانند رشد عفونت های قارچی را متوقف کنند. افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بیشتر در معرض خطر هستند. یکی از پر رنگ ترین دلایل زمانیکه قارچ پوستی خوب نمی شود، میتواند مقاوت دارویی باشد؛ اما در ادامه به دیگر علائم و دلایل این مشکل می پردازیم…
میکروب هایی مانند کاندیدا اوریس، به داروهای ضد قارچ پاسخ نمی دهند و گزینه های درمانی برای آن ها، محدود است. اما شما میتوانید با مصرف داروهای تجویز شده توسط متخصص پوست، خطر بروز مقاومت ضد قارچی را کاهش دهید.
چرا قارچ پوستی خوب نمیشود؟
علت این عارضه میتواند، مقاومت به داروهای ضد قارچی باشد، مقاومت دارویی زمانی رخ می دهد که یک داروی ضد قارچ، دیگر برای درمان عفونت قارچی کارایی نداشته باشد در این شرایط، قارچ با اثرات داروها مقابه می کند. این مشکل، نوعی از مقاومت ضد میکروبی است و زمانی اتفاق می افتد که قارچ ها، ویروس ها، باکتری ها و انگل ها، در مقابل داروهای موثر، مقاومت می کنند.
در واقع بدن شما، مقاومت به داروهای ضد قارچی ایجاد نمی کند، بلکه این قارچ ها هستند که به درمان پاسخ نمی دهند. امروزه ممکن است داروهای ضد قارچ هنوز هم بتوانند برای شما موثر باشند، اما متاسفانه تعداد داروهای موثر برای قارچ های مقاوم به درمان، کمتر شده اند.
عفونت های مقاوم به داروهای ضد قارچ چگونه درمان میشوند؟
اگر یک دسته از داروهای ضد قارچ موثر نبود، پزشک شما از دسته های دیگر استفاده می کند. اما تعداد داروهای ضد قارچ موثر، بسیار کم هستند. متاسفانه این داروها ممکن است عوارض جانبی شدیدتری داشته باشند.
آیا می توان از ابتلا به عفونتهای مقاوم به دارو جلوگیری کرد؟
مصرف داروهای ضد قارچ تجویز شده، طبق دستور پزشک، بهترین راه برای جلوگیری از مقاومت به داروهای ضد قارچی است. در صورت فراموش کردن یک دوز، با پزشک مشورت کنید. اغلب، بهتر است دوز بعدی را سر ساعت مصرف کنید.
علت مقاومت به داروهای ضد قارچی
دلایل مختلفی برای ایجاد مقاومت به داروهای ضد قارچ وجود دارد، از جمله:
1_ استفاده نادرست از داروهای ضد قارچ
هنگامی که به طور خودسر، دوزهای تجویزی را حذف می کنید، درمان را نیمه، رها می کنید، یا دوز بسیار کمی از دارو را دریافت می کنید، قارچ ها در مبارزه با داروها قوی تر می شوند.
2_ مصرف آنتی بیوتیک ها
آنتی بیوتیک ها، باکتری های مضر را از بین می برند، اما علاوه بر آن ها می توانند باکتری های مفید در دستگاه گوارش را نیز از بین ببرند. در نتیجه، کاندیدا (مخمری که به طور طبیعی در دستگاه گوارش یافت می شود)، می تواند سریع رشد کند. فردی که آنتی بیوتیک مصرف می کند، ممکن است به عفونت مخمری کاندیدیازیس مبتلا شود و برای درمان آن، به داروهای ضد قارچی نیاز پیدا کند. درمان مکرر با این داروها، خطر مقاومت دارویی به هر دو درمان را، افزایش می دهد.
3_ استفاده از قارچ کش ها
افرادی که از نزدیک با قارچ کش، کار می کنند، بیشتر مستعد ابتلا به عفونت های قارچی مقاوم به درمان می شوند. زیرا در این محیط ها، قارچ ها تماس بیشتری با قارچ کش ها دارند. قارچ کش ها، نوعی ضد قارچ هستند که از کپک زدن محصولات کشاورزی جلوگیری می کنند.
4_ مقاومت طبیعی
برخی از قارچ ها، هرگز به ضد قارچ ها پاسخ نمی دهند، آن ها به طور طبیعی در مقابل داروها مقاومند.
5_ مقاومت خود به خودی
گاهی دیده می شود که یک قارچ، بدون هیچ دلیل شناخته شده ای، به دارویی که زمانی برای درمانش موثر بود، پاسخ نمی دهد.
6_ مقاومت قابل انتقال
شما می توانید در صورت ابتلا به یک عفونت قارچی مسری مقاوم به درمان، آن را به شخص دیگری منتقل کنید، در این صورت آن شخص به عفونتی مبتلا می شود که به ضد قارچ ها پاسخ نمی دهد، حتی اگر هرگز از داروهای ضد قارچ استفاده نکرده باشد.
چرا مقاومت به داروهای ضد قارچی مشکل ساز است؟
مقاومت دارویی، یک مشکل جدی بهداشت جهانی است، این مساله گزینه های درمانی را تا حد زیادی محدود می کند. اگر قارچ ها، به یکی از سه دسته داروهای ضد قارچی پاسخ ندهد، گزینه های درمانی دیگر ممکن است تاثیر کمی روی آن ها داشته باشند. برخی دیگر از داروها نیز عوارض جانبی شدیدتر ایجاد می کنند.
چه افرادی در معرض ابتلا به مقاومت به داروهای ضد قارچی هستند؟
افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بیشتر در معرض ابتلا به عفونت های قارچی جدی و متعاقبا در معرض مقاومت به داروهای ضد قارچی هستند.
این مساله شامل افرادی می شود که:
- ایدز
- بیماری های خود ایمنی مانند لوپوس
- سرطان
- پیوند عضو
- پیوند سلول های بنیادی (مغز استخوان)
عوارض مقاومت به داروهای ضد قارچی
گونه ای از قارچ ها، نسبت به داروهای ضد قارچی مقاوم تر شده اند، این گونه ها به عنوان ابر میکروب ها شناخته می شوند. این میکروب ها، به تکثیر خود ادامه می دهند، حتی در صورت مصرف دارو باز هم باعث عفونت می شوند.
تنها سه دسته از داروهای ضد قارچ وجود دارند:
- آزول ها
- اکینوکاندین
- پلی ین ها
قارچی، که در برابر یکی از داروها مقاومت نشان می دهد، ممکن است به هیچ یک از درمان های موجود پاسخ ندهد.
ابر میکروب های ضد قارچ چیست؟
ابر میکروب های ضد قارچی، عبارتند از:
1_ آسپرژیلوس فومیگاتوس
این کپک، باعث عفونت ریوی به نام آسپرژیلوسیس می شود. سالانه حدود ۲۰۰۰۰۰ نفر در دنیا به این عفونت مبتلا می شوند. آن ها معمولا از طریق تنفس و از هاگ های کپک، به این بیماری مبتلا می شوند. این عفونت در برابر ضد قارچ های آزول، مقاوم تر شده.
2_ کاندیدا
این مخمر، به طور طبیعی روی پوست و داخل بدن، ایجاد می شود. کاندیدا، می تواند وارد جریان خون شود و باعث ایجاد یک عفونت بالقوه خطرناک و مرگبار به نام کاندیدمی شود. این عفونت، دیگر به داروهای آزول به خوبی پاسخ نمی دهد.
3_ کاندیدا گلابرتا
C.glabrata بر سیستم ادراری بیمار تاثیر می گذارد. این عفونت، در برابر آزول ها و اکینوکاندین ها مقاوم تر شده است و باعث شده افراد گزینه های درمانی بسیار کمی داشته باشند.
کاندیدا اوریس چیست؟
کاندیدا اوریس (C.auris)، یک ابرمیکروب قارچی نسبتا جدید است که برای اولین بار در سال ۲۰۰۹ دیده شد. این عفونت به سرعت در سراسر جهان گسترش پیدا کرد، اما در آمریکا رایج تر است. ضد قارچ های موثر روی عفونت کاندیدا، همیشه روی این گونه موثر نیستند. برخی از سویه ها، به چندین دارو مقاوم هستند. C.auris ، به هیچ یک از داروهای ضد قارچی پاسخ نمی دهد.
این قارچ، باعث عفونت هایی در جریان خون می شوند که بر قلب و مغز تاثیر می گذارند. در این شرایط، از هر ۳ نفر مبتلا ۱ نفر فوت می کند. افراد از طریق تماس با فرد یا سطوح آلوده، به آن مبتلا می شوند. این عفونت می تواند تا چندین هفته روی سطوح باقی بماند و خلاص شدن از شر آن بسیار دشوار است. این قارچ به راحتی در بیمارستان ها و خانه های سالمندان گسترش می یابد.
دکتر تاجمیر ریاحی، متخصص پوست و مو در تهران