لکه های پوستی مادرزادی یا ماه گرفتگی پوستی همان طور که از نام آن ها پیداست، به تغییرات رنگی پوست گفته می شود که از بدو تولد فرد وجود داشته و اغلب دائمی هستند. این نشان ها معمولا به رنگ قرمز، صورتی، بنفش یا قهوه ای بوده و از نظر اندازه متفاوت هستند. این لکه ها می توانند در هر جایی از بدن بروز دهند. در این مطلب به روش های طبیعی درمان ماه گرفتگی پوست می پردازیم.
چه چیزی باعث بروز ماه گرفتگی پوستی می شود؟
لکه های پوستی مادرزادی عروقی به رنگ قرمز، بنفش یا صورتی بوده و در اثر ناهنجاری های عروق خونی پوست به وجود می آیند. ماه گرفتگی های پوستی که دارای رنگدانه قهوه ای هستند، معمولا در اثر تجمع دسته های ملانین در پوست به وجود می آیند.
انواع لکه های پوستی مادرزادی
لکه های شرابی
لکه های شرابی، لکه های پوستی قرمز رنگ بر روی پوست بوده، در اثر ناهنجاری عروق خونی ایجاد شده و از نظر اندازه متفاوت هستند. این لکه ها با این که اغلب بر روی صورت، کمر و قفسه سینه بروز داده اما می توانند در هر جایی از بدن پدیدار شوند. اغلب لکه های شرابی دائمی بوده و می توانند با گذشت زمان برجسته تر شوند.
لکه های سالمون
لکه های سالمون رایج ترین نوع لکه های عروقی هستند. این لکه ها پس از تولد به رنگ قرمز یا صورتی روشن بر روی صورت یا گردن کودکان پدیدار می شوند. با این که اغلب لکه های این دسته پس از چند ماه محو می شوند اما رفع کامل برخی از آن ها می تواند به چندین سال زمان نیاز داشته باشد.
لکه های توت فرنگی مانند (همانژیوم های شیرخوارگی)
این لکه ها نشان های مادرزادی برجسته، خال مانند و صورتی، قرمز یا بنفش رنگ هستند. عنوان توت فرنگی مانند به دلیل بافت و رنگ این نشان ها به آن ها داده شده است. این همانژیوم ها نسبتا رایج بوده و نزدیک به ۵ درصد نوزادان را تحت تاثیر قرار می دهند. این لکه ها معمولا با رسیدن کودک به سن ۷ سالگی از بین رفته اما قبل از آن بزرگ تر می شوند. برخی از این لکه های توت فرنگی مانند نیازمند درمان بوده و در صورت نگرانی باید با پزشک صحبت کرد.
لکه های شیر قهوه ای
لکه های شیر قهوه ای سطوحی صاف، رنگ پریده و به رنگ قهوه بر روی پوست هستند. این موارد همچون اغلب لکه های مادرزادی بی خطر بوده اما کودکانی که قبل از رسیدن به سن ۵ سالگی دارای بیش از ۶ مورد از این نشان ها هستند باید از نظر ابتلا به نوروفیبروماتوز بررسی شوند. نوروفیبروماتوز یک بیماری ژنتیکی بوده و در صورت نگرانی باید به پزشک مراجعه شود.
لکه های مغولی
لکه های مغولی رنگ آبی مایل به خاکستری داشته و اندکی شبیه به یک کبودی هستند. این لکه ها بیشترین شیوع را در نوزادان دارای پوست تیره داشته و معمولا بر پوست کمر یا باسن دیده می شوند. این لکه های رنگی اغلب با گذر زمان و قبل از رسیدن کودک به سن ۴ سالگی ناپدید می شوند.
خال های مادرزادی
خال های مادرزادی که با نام خال های ملانوسیتیک نیز شناخته می شوند، نشان هایی بزرگ و به رنگ قهوه ای یا مشکی هستند که به صورت مادرزادی بر روی پوست وجود دارند. این خال ها در اثر تجمع دسته های ملانین در زیر سطح پوست ایجاد شده و نسبتا رایج هستند. خال های مادرزادی می توانند با گذشت زمان برجسته یا مو دار شده و در اثر تغییرات هورمونی در دوره هایی همچون بلوغ تغییر رنگ دهند. در صورت نگرانی درباره تغییر رنگ یا شکل خال های مادرزادی باید با پزشک عمومی یا متخصص مشورت کرد.
روش طبیعی درمان ماه گرفتگی پوست
برخی از درمان های طبیعی رایج برای رفع این لکه های پوستی شامل اعمال آب لیمو یا روغن زیتون به ناحیه مبتلا می شوند. آب لیمو از دیر باز برای رفع کک و مک ها و روشن تر کردن مو استفاده شده است. برای استفاده از این روش، چند قطره آب لیمو را بر روی ماه گرفتگی قرار داده، آن را به مدت ۲۰ دقیقه نگه داشته، با آب گرم شستشو داده و سپس با حوله ای تمیز خشک کنید. این فرایند را باید تا زمان رفع لکه های مادرزادی تکرار کرد.
روغن زیتون یک مرطوب کننده طبیعی است که می تواند برای نرم کردن و بهبود بافت خشن و نواحی خشک پوست استفاده شود. این ماده نه تنها برای سالم نگه داشتن پوست ماده ای فوق العاده است بلکه با مصرف متداول می تواند به عنوان درمانی طبیعی جهت بهبود ظاهر لکه های مادرزادی به کار آید. برای اعمال روغن زیتون می توان مراحل بیان شده برای آب لیمو را انجام داد.
متخصصان پوست لکه های پوستی مادرزادی را چگونه درمان می کنند؟
در حالی که می توان بسیاری از لکه های پوستی مادرزادی را به حال خود رها کرد، اما پس از مشاهده هر کدام باید به پزشک متخصص پوست مراجعه شود. برخی از این موارد در آینده می توانند مشکل ساز شوند. در صورت ابتلای کودک به موارد زیر امکان دارد پزشک انجام درمان را به والدین او توصیه کند:
– همانژیوم های توت فرنگی مانند بر روی صورت یا کشاله ران: این لکه های مادرزادی قبل از محو شدن به سرعت رشد می کنند. در صورت بروز این موارد در نزدیکی چشم، دهان یا بینی کودکان انجام فرایند درمانی می تواند به پیشگیری از انتشار آن به کل سطح پوست صورت کمک کند. در ناحیه کشاله ران، درمان می تواند از بروز درد در آینده جلوگیری کند.
– لکه های شرابی: لکه های شرابی با گذشت زمان از بین نمی روند. این موارد بزرگ و ضخیم شده و درمان زود هنگام تاثیر بیشتری بر آن ها دارد.
– لکه های مادرزادی نمایان یا بسیار بزرگ: در صورتی که لکه مادرزادی بر ظاهر کودک تاثیر گذار بوده و سبب بروز مشکلاتی در اعتماد به نفس او شود، پزشک متخصص پوست می تواند فرایند های درمانی را برای او تجویز کند.
ایمن ترین و موثر ترین روش درمان لکه پوستی مادرزادی بسته به فرد و نوع لکه متفاوت خواهد بود. روش های زیر مواردی هستند که متخصصان پوست به مبتلایان توصیه می کنند:
پایش لکه پوستی مادرزادی
این روش با این که یک درمان به شمار نمی رود، اما یک گزینه مهم برای والدین است. با این روش پزشک والدین را جهت جستجوی علائم مورد نظر آموزش می دهد. با این کار، لکه تنها در صورت نیاز درمان می شود. این روش تنها برای همانژیوم های توت فرنگی شکل موثر است.
لیزر ماه گرفتگی
لیزر می تواند یک گزینه درمانی برای لکه های شرابی باشد. لکه های شرابی نوعی لکه مادرزادی هستند که با گذشت زمان از بین نمی روند.
داروی پروپرانولول
این دارو می تواند به طور موثر از رشد همانژیوم پیشگیری کرده و حتی آن را کوچک تر کند. ترکیب مخصوصی از این دارو در درمان کودکان دارای همانژیوم بزرگ موثر بوده است. پروپرانولول در زمینه درمان این نوع لکه مادرزادی به تایید رسیده است. دارو های قلبی می توانند لکه های توت فرنگی مانند را از بین برند.
داروی تیمولول
این دارو نیز می تواند به کوچک شدن همانژیوم درحال رشد نیز کمک کند. تیمولول به صورت مایع نیز وجود داشته که به صورت مستقیم به لکه اعمال می شود. این دارو به طور رایج برای درمان کودکان مبتلا به گلوکوم استفاده می شود. در هنگام درمان همانژیوم، متخصص پوست مقداری کمتر از مقدار تجویز شده در درمان گلوکوم را تجویز می کنند.
کورتیکوستروئید ها
این دارو می تواند همانژیوم را کوچک تر کند. متخصص پوست کودک می تواند قرص های کورتیکوستروئیدی را تجویز یا تزریق این دارو ها به لکه مادرزادی را توصیه کند.
داروی اینترفرون
در صورتی که کودک به لکه مادرزادی مرگ باری دچار باشد، اینترفرون ها به عنوان یک روش درمانی به شمار می روند. از آن جایی که کودکان به مقادیر روزانه از این دارو نیاز دارند، والدین باید نحوه دادن دارو را فرا گیرند. همچنین، باید کودک را از نظر بروز عوارض جانبی به دقت بررسی کرد.
جراحی رفع لکه پوستی مادرزادی
این درمان در صورتی انجام می شود که کودک به یک لکه یا خال سرطانی مبتلا باشد. برداشت خال معمولا پس از رسیدن به سن بلوغ توصیه می شود. علاوه بر این، جراحی در درمان لکه های مادرزادی به کار می رود که بزرگ و برجسته بوده، به صورت خود به خود برطرف نشده و ظاهر کودک را تحت تاثیر قرار می دهند.
سوالات متداول درباره ماه گرفتگی پوستی
۱- آیا لکه های پوستی مادرزادی خطرناک هستند؟
اغلب لکه های مادرزادی مضر نبوده و نیازی به درمان ندارند. با این حال، برخی افراد جهت ارتقا اعتماد به نفس خود و بنا بر دلایل زیبایی نسبت به رفع آن ها اقدام می کنند. لکه های مادرزادی در موارد نادر می توانند به درمان پزشکی نیاز داشته باشند. برای مثال، در صورت اختلال در تنفس یا زخم و دردناک شدن نیازمند درمان هستند.
۲- آیا می توان ماه گرفتگی پوستی را رفع کرد؟
بلی. اغلب انواع لکه های مادرزادی را می توان با درمان های لیزری برطرف کرد. لیزر های مناسب با رنگ و نوع لکه های مادرزادی می توانند آن ها را از بین برند. در برخی موارد نادر و بسته به اندازه لکه مادرزادی، ممکن است برای رفع لکه به برش جراحی نیاز باشد.
۳- آیا همه انواع لکه های پوستی مادرزادی همیشگی هستند؟
خیر، برخی انواع لکه های مادرزادی همگام با افزایش سن کم رنگ شده یا به طور کامل محو می شوند.
۴- آیا ماه گرفتگی پوستی وراثتی است؟
تاکنون علت دقیق بروز لکه های مادرزادی مشخص نشده اما معمولا به صورت ژنتیکی منتقل نمی شوند.
دکتر نابت تاجمیر ریاحی متخصص پوست و مو
